Схематоз набліжаных да Лукашэнкі пазбавіў Беларусь кітайскага рынку мяса птушкі

26/08/2025 - 18:01

Страты ў 140 мільёнаў долараў для бюджэту і прыбытак у 60 мільёнаў для ўдзельнікаў схемы

Страты ў 140 мільёнаў долараў для бюджэту і прыбытак у 60 мільёнаў для ўдзельнікаў схемы / cheltv.ru

У 2024 годзе Беларусь страціла доступ да велізарнага кітайскага рынку мяса птушкі з-за махлярскай схемы з курынымі лапкамі, якую правялі бізнесмены, блізкія да Аляксандра Лукашэнкі. Яны арганізавалі рээкспарт замежнай прадукцыі пад выглядам беларускай, што прывяло да блакіроўкі амаль усяго імпарту птушкі з краіны ў Кітай і велізарных страт — каля 140 мільёнаў долараў на год.

Пра гэта распавядаецца ў матэрыяле Беларускага расследавальніцкага цэнтра, падрыхтаванага разам з ініцыятывай "Рабочы Рух", украінскімі хактывістамі KibOrg і беларускімі "Кіберпартызанамі".

Еўрарадыё коратка пераказвае расследаванне.

У 2018 годзе першыя беларускія птушкафабрыкі атрымалі допуск на кітайскі рынак, крыху пазней ліцэнзіі атрымалі і іншыя камбінаты. Рынак птушкі ў Кітаі ў 2024 годзе ацэньваўся ў два мільярды долараў.

Асаблівай папулярнасцю там карыстаюцца курыныя лапкі — далікатэс для кітайцаў. Экспарт гэтай прадукцыі вырас з 10 000 тон у 2020 годзе да 60 000 тон у 2023, і Беларусь заняла 11% кітайскага рынку лапак — побач з такімі гігантамі, як Бразілія і ЗША.

Але велізарныя аб’ёмы выклікалі падазрэнні ў кітайскіх кантралёраў. Яны правялі праверку і высветлілі, што Беларусь прадае на 30–40% больш лапак, чым можа вырабіць.

Кітайцы дакапаліся да праўды, выявіўшы, што Беларусь выкарыстоўвалася як транзітная пляцоўка для перапродажу турэцкага і ўкраінскага мяса птушкі, проста змяняючы маркіроўку на "беларускую". Гэта супярэчыла ўмовам імпарту.

У адказ на гэта ў 2023–2024 гадах Кітай паступова пачаў адклікаць ліцэнзіі ў найбуйнейшых беларускіх пастаўшчыкоў. Тры з пяці вытворцаў курыных лапак страцілі права на экспарт, а праз год амаль 11 з 13 птушкафабрык былі заблакаваныя для экспарту ў КНР.

Пры гэтым фармальна забарону выканала беларускае Міністэрства сельскай гаспадаркі пасля кансультацый з кітайскім ведамствам, каб Мінск захаваў твар.

Для ахвяр схемы — дзяржаўных птушкагадоўчых прадпрыемстваў — гэта катастрофа. Праз восем месяцаў пасля забароны экспарт у Кітай так і не аднавіўся. Страты ў 140 мільёнаў долараў за першы год працягваюць расці.

Хто правёў схему і вінаваты ў велізарных стратах для беларускага бюджэту

Расследавальнікі выявілі, што аферу арганізавалі фірмы з цеснымі сувязямі з Аляксандрам Лукашэнкам. Пад выглядам беларускай прадукцыі ў Кітай заходзіў турэцкі імпарт ад брытанскай кампаніі Monistar Business LP і кітайскай Winshun Trade Limited.