Прамысловасць ідзе ў мінус — як гэта паўплывае на заробкі беларусаў

23/07/2025 - 15:44

Прамысловасць ідзе ў мінус / pexels.com

Прамысловая вытворчасць у Беларусі за паўгода расла, але зусім нязначнымі тэмпамі — усяго на 0,3% у параўнанні з мінулым годам.

Чаму рост запаволіўся, ці сыдзе прамысловасць у мінус і як гэта адаб’ецца на даходах насельніцтва? На гэтыя пытанні Еўрарадыё адказаў эканамічны аглядальнік газеты "Беларусы і рынак" Андрэй Махоўскі.

Прадукцыя стаіць на складах, а нафта не ідзе

Паводле слоў эксперта, у апошнія месяцы рост прамысловасці трымаецца за кошт вынікаў пачатку года.

— Калі параўноўваць памесячна, напрыклад, май гэтага года з маем мінулага, то назіраецца змяншэнне прамысловай вытворчасці на 1%. Гэта мае асабістыя падлікі.

У гэтым чэрвені ў параўнанні з чэрвенем мінулага года мы мелі скарачэнне на 3%. Гэта значыць, што апошнія два месяцы вытворчасць змяншаецца. І гэтыя 0,3% росту — гэта тое, што было зроблена на пачатку года.

Махоўскі кажа, што калі рост не аднавіцца, то ўжо па выніках сямі месяцаў будзе зафіксавана змяншэнне. Ён звязвае тэндэнцыю да зніжэння са скарачэннем экспарту ў Расію і нізкай загрузкай беларускіх НПЗ.

Промышленность уходит в минус — как это повлияет на зарплаты белорусов

НПЗ у Беларусі сталі працаваць менш

— Калі далей росту не будзе, то мы ўжо зафіксуем спад.

Па-першае, на расійскім рынку падае попыт. Ён падае ўжо даўно і пастаянна. На пачатку года ўлады, відаць, яшчэ спадзяваліся, што ўсё неяк само вырашыцца, таму выпускалі прадукцыю на склад. То-бок, рост вытворчасці быў, а экспарт не рос.

У пачатку года запасы на складах складалі 60% ад месячнага аб’ёму вытворчасці — гэта шмат, але яшчэ дапушчальна. А ў маі яны выраслі да 83% — і гэта ўжо зашмат. Больш, чым падчас кавіду ў 2020 годзе.

Другая прычына датычыцца перапрацоўчай прамысловасці. Тут важна глядзець, у якіх рэгіёнах адбылося падзенне. А яно было ў дзвюх абласцях — Віцебскай і Гомельскай.

Віцебск — гэта наваполацкі «Нафтан», а таксама там «Хімвалакно», Гомель — гэта Мазырскі НПЗ. Што ў нас адбываецца? Пастаўкі паліва скарачаюцца. Цэны не адпавядаюць, і вытворчасць становіцца нявыгаднай, таму аб’ёмы на НПЗ змяншаюцца.

Прамысловасць сыдзе ў мінус

Паводле вынікаў сямі месяцаў гэтага года, прамысловасць дакладна будзе ў мінусе, кажа аналітык.

— Напэўна, дзесьці каля паўпрацэнта, можа, каля нуля. Базавы прагноз — прамысловая вытворчасць скараціцца па выніках года.

Калі сітуацыя не зменіцца, то, думаю, па выніках года скарачэнне складзе 1–3%. Сама эканоміка можа расці за кошт інвестыцый або нечага іншага, але менавіта прамысловасць пакажа спад.

Гэта базавы сцэнар. Пры ўмове, што нічога асабліва дрэннага або добрага не здарыцца.

Даходы беларусаў перастануць расці

Махоўскі лічыць, што скарачэнне вытворчасці абавязкова адаб’ецца і на даходах насельніцтва.

Рост заробкаў у Беларусі можа спыніцца

— Калі вытворчасць будзе скарачацца далей — значыць, новыя людзі не патрэбныя. Цяпер заробкі раслі, бо не хапала работнікаў, трэба было вырабляць больш, таму наймалі людзей і прыцягвалі высокімі заробкамі.

Калі вы скарачаеце вытворчасць, новыя людзі не патрэбныя — адпаведна, не трэба іх спакушаць заробкамі. Не ведаю, ці дойдзе справа да скарачэнняў, можа, калі нічога кепскага не здарыцца, то не дойдзе.

Хутчэй за ўсё, рост даходаў спыніцца. Людзі ж атрымліваюць не толькі заробкі, але і прэміі, а цяпер іх проста перастануць выплачваць. Даходы, як мінімум, перастануць расці.