"Ой, няшчаснага затрымалі". Як беларус трапіў у лагер для бежанцаў у Польшчы

Яшчэ яны казалі, што ў мяне ў кішэні было шмат замежнай дробязі: манеты з Індыі, Арабскіх Эміратаў, з Азербайджана... і чалавек, які літаральна пад мікраскопам даследаваў мой пашпарт чатыры гадзіны, кажа на судзе: “Слухайце, спадар суддзя, вось у яго столькі манет, так? Значыць ён падарожнік. А калі ён падарожнік, то чаму ў Індыі не папросіць?” Хоць у Індыі я ніколі не быў.

Акрамя гэтага, Алег распавядае, што яшчэ ў аэрапорце казаў памежнікам, што яму ёсць дзе жыць у Польшчы, але ў судзе яны даводзілі адваротнае.

— Перакладчык агучваў, што польская памежная служба звяртае ўвагу, што мне няма дзе жыць. Я гэта апратэставаў, але гэта ніяк не было прынята пад увагу. І ў абгрунтаванні таксама было пазначана, што "ўлічваючы, што няма дзе жыць, мы прынялі такое рашэнне".

У выніку суд падтрымлівае запыт Пагранкамітэта і вырашае пасадзіць мяне ў лагер для бежанцаў на 60 дзён. Агульны тэрмін можа павялічыцца да 15 месяцаў. На абскарджанне далі 7 дзён.

"Вы не ў гатэль патрапілі, таму цярпіце"

Лагер для бежанцаў знаходзіцца ў Бялай-Падлясцы. Алег кажа, што адразу пасля прыезду ў чарговы раз праверылі яго рэчы.

— Асабліва ім падабалася перапісваць мае манеты. Гэта займала кожны раз каля гадзіны. Для іх гэта было нашмат важней за мае дакументы. Я прасіў іх акуратней з дакументамі, каб не страцілі нічога, каб я ведаў, дзе што ляжыць. Але гэта бескарысна, яны мяне выганялі, казалі, што я не павінен глядзець.

А потым наогул былі фразы ў стылі "вы не ў гатэль патрапілі, таму цярпіце" або "ой, ой, няшчаснага чалавека затрымалі, ні за што, бедненькага".

Сувязі Алега пазбавілі цалкам. На просьбы аб тым, каб узяць тэлефон і хаця б перапісаць кантакты, яму адмаўлялі. Звязацца са знешнім светам дапамог выпадак.

— Я знайшоў запісаны нумар на паперцы ў сваіх дакументах. Папрасіў у кагосьці з насельнікаў лагера тэлефон і патэлефанаваў. І праз нейкі час сябры даслалі симкарту.

Яшчэ вельмі выдатна спрацавала ініцыятыва "Партызанка " — мае сябры выйшлі з імі на сувязь, і яны дапамаглі скласці апеляцыю.

Алег распавядае, што апеляцыю адправіў у адкрытым канверце, бо яму не далі яго заляпіць.

— Адміністрацыя сказала, што ў іх толькі такія канверты — яны не закрываюцца. Сказалі, маўляў, "ну, калі ў цябе ёсць клей — заклей". Купіць іншы канверт таксама немагчыма, таму што "закупы" праходзяць раз у тыдзень. Прыйшлося адправіць у адкрытым.

Інфармацыйная блакада

Самай галоўнай праблемай у лагеры для Алега стала абмежаванне інфармацыі і сувязі са знешнім светам.

— Напрыклад, калі б я захацеў заключыць дамову з адвакатам, то не змог бы — яго не пусцілі б у лагер, паколькі я маю права на сустрэчу толькі з членам сям'і.

Раз у дзень увечары дазволена карыстацца кампутарам каля паўгадзіны. Але для таго, каб была сувязь з людзьмі, я павінен ведаць іх кантакты, якія ў мяне былі ў мабільным тэлефоне.

Але, дзякуй богу, сябры аператыўна спрацавалі, даслалі сімку, я змог завесці новую паштовую скрыню і так вось перапісваўся.

Апеляцыю Алег пісаў ад рукі, а потым адсканаваў і адправіў сябрам.

— Мне ўдалося падаць апеляцыю. І калі адказ будзе станоўчым, то мяне адпусцяць. Але міжнародную абарону могуць разглядаць і да 15 месяцаў.

Па словах Алега, акрамя абмежавання інфармацыі і сувязі са знешнім светам, іншых складанасцяў у лагеры асабліва няма. Першы час было цяжка псіхалагічна. А яшчэ былі невялікія праблемы з харчаваннем.

— Першыя дні ў мяне не было паўнавартаснага харчавання. Я еў хлеб, нейкія плаўленыя сыркі. Пры маіх хранічных захворваннях гэта вельмі шкодна. У мяне былі спазмы, і дамагчыся таго, каб атрымаць таблетку, я не мог — гэта такое дэманстратыўнае адкладванне на потым, маўляў "табе абавязкова яе дадуць, не перажывай". У выніку я змог трапіць да лекара толькі праз тыдзень, а потым з'явіліся і гарачыя абеды... Цяпер быццам бы паабяцалі памяняць дыету.

А так можна купляць прадукты. З забавак ёсць футбольнае поле, настольны тэніс, бібліятэка, тэлевізар, двор, у якім можна шпацыраваць паміж сняданкам і абедам і паміж абедам і вячэрай.

Навакольныя людзі — такія ж, як і Алег, якія чакаюць рашэння міграцыйных службаў.

— 90% — гэта людзі, якія з Беларусі спрабавалі трапіць у Польшчу праз агароджу. Людзі, якім спрыяюць беларускія ўлады ў пераходзе гэтай мяжы, яны ўсе тут, цэлы лагер.

Чалавек 300, напэўна, яшчэ ёсць трохі ўкраінцаў, з Узбекістана, Чачні.

"Гэты свет наогул далёка не справядлівы"

Перад палётам у Варшаву Алег падазраваў, што ўсё можа скончыцца не найлепшым чынам. І кажа, што калі б ведаў усе нюансы, падрыхтаваўся б лепш.

— Можа быць усё што заўгодна. Многія беларусы ў той жа Грузіі сядзяць у падобных абставінах, як у мяне, праз праблемы з пашпартам да самага апошняга моманту. Таму маральна я быў гатовы.

У мяне ёсць сябры, якія затрымаліся ў Амерыканскай міграцыйнай турме, а там нашмат больш жорстка... Гэты свет наогул далёка не справядлівы і ўладкаваны не для таго, каб усім было добра.

Еўрарадыё накіравала запыт у памежную службу Польшчы з мэтай тлумачэння сітуацыі ў дачыненні да грамадзяніна Беларусі.

Па стане на 7 жніўня 2025 года адказу не паступала. Калі мы атрымаем каментар памежнай службы-абавязкова апублікуем.