“Лічбавы ГУЛАГ”. Што будзе, калі ў Беларусі ўвядуць лічбавы рубель?

— Тое, што датычыцца лічбавага рубля — гэта спосаб цалкам кантраляваць эканоміку Беларусі, — упэўнены Уладзімір Кавалкін. — Трэба разумець, што лічбавы рубель — гэта не проста запіс у банкаўскай кніжцы разлікаў. Гэта яшчэ і магчымасць адсачыць гэты рубель — хто, як і за што ім плаціў. Таксама гэта магчымасць даць дазвол ці забарону гэтым рублём карыстацца. То-бок у вас могуць нават адабраць ваш лічбавы рубель, заблакаваць.

Цалкам лічбавая валюта — гэта больш высокі кантроль над сродкамі грамадзян. Гэта тычыцца ўсіх людзей (як юрасоб, так і фізічных).

Маеце вы, напрыклад, пяць тысяч лічбавых рублёў на сваім рахунку. Так атрымалася, што адсядзелі 15 содняў і цяпер вы — неблаганадзейны. На вас наклалі санкцыі праз нейкі Чыгуначны суд Гомеля, і вы ўжо не можаце на гэтыя грошы набыць нешта праз інтэрнэт. Сацыяльны крэдыт, як у Кітаі.

Такім чынам, лічбавы рубель — гэта звычайны рубель у банку, плюс уся гісторыя транзакцый з гэтым рублём, плюс магчымасць у дзяржавы забраць у вас гэты рубель ці накласці на яго нейкую санкцыю.

Уявіце, вы жылі сваім жыццём — хадзілі на працу, набывалі нешта ў нейкіх крамах — і тут на вашым шляху павесілі камеры і сочаць за кожным вашым крокам. Ваша звычайнае жыццё — гэта жыццё з наяўнымі грашыма, а жыццё з камерамі — гэта жыццё з лічбавым рублём.

Уладзімір Кавалкін разумее, што Нацбанк і спецслужбы падтрымліваюць праект, бо ім такім чынам прасцей кантраляваць беларусаў. Праваабаронцы і людзі, якія займаюцца персанальнымі свабодамі, ставяцца да гэтай ідэі крытычна менавіта праз тое, што яе рэалізацыя можа падвесці беларусаў да лічбавага ГУЛАГу.

Забараніць ці дазволіць крыптавалюты нельга — яны жывуць сваім жыццём

Эканамістка Анастасія Лузгіна звяртае ўвагу на тое, што сёння ў беларускім заканадаўстве няма выразнай забароны на выкарыстанне крыптавалют. У той жа час там прапісана: адзіным законным сродкам разліку на тэрыторыі Беларусі з'яўляецца беларускі рубель.

— Адпаведна, нават пры адсутнасці прамой забароны, крыптавалюты ўжо цяпер па сутнасці не прызнаюцца, — кажа эканамістка. — Думаю, каб пазбегнуць юрыдычных супярэчнасцяў, улады вырашылі канчаткова зафіксаваць: разлічвацца крыптавалютамі будзе дакладна нельга. Пра тое, навошта гэта робіцца, можна разважаць доўга.

Нацбанк можа асцярожна ставіцца да крыптавалют, успрымаючы іх як пагрозу фінансавай стабільнасці. Пакуль аб'ёмы невялікія — істотнага ўплыву няма. Але калі крыптавалюты стануць вельмі папулярнымі, узнікне дадатковы абарот грошай, які будзе па-за кантролем Нацбанка, бо ён не звязаны з вытворчасцю, афіцыйным зваротам і майнінгам гэтых актываў. Таму ў Беларусі вырашылі жорстка замацаваць забарону, хаця ў многіх краінах свету такія аперацыі дазволены. 

Пакуль гэтае рашэнне не прынята, цяжка казаць, да якіх наступстваў можа прывесці выкарыстанне крыптавалют. Магчыма, у будучыні з’явяцца нейкія санкцыі да тых людзей, якія будуць парушаць правілы.

Уладзімір Кавалкін упэўнены, што крыптавалюты — гэта не тое, што можна так проста забараніць ці дазволіць, бо “гэтыя грошы жывуць сваім жыццём”.

— Я так разумею, што крыптавалюты можна забараніць у Беларусі так, як, напрыклад, забаранілі сайт Еўрарадыё. Аб’явіць біткоін нейкім экстрэмісцкім фармаваннем і пасадзіць усіх карыстальнікаў спачатку на 15 содняў, пасля — на некалькі гадоў. Так, гэта магчыма.

А так крыптавалюты жывуць сваім жыццём, і ім не надта цікава, што адбываецца, бо яны створаны якраз для таго, каб не быць залежнымі ад цэнтральных банкаў і ўрадаў розных краін.