"Баюся, здарылася бяда": што мы ведаем пра зніклую Анжаліку Мельнікаву?

Сёння каманда Паўла Латушкі паведаміла, што 19 і 25 сакавіка тэлефон спікеркі Каардынацыйнай рады Анжалікі Мельнікавай знаходзіўся на тэрыторыі Беларусі.

Мы сабралі ўсё, што вядома напэўна пра зніклую спікерку Каардынацыйнай рады (і праігнаравалі чуткі).

Храналогія падзей

Паводле віцэ-спікеркі КР Станіславы Гліннік, Мельнікава адышла ад спраў у КР яшчэ ў лютым. Тады яна ўзяла два тыдні адпачынку. У пачатку сакавіка Мельнікава сказала чальцам КР, што ў яе ковід і таму яна будзе радзей удзельнічаць у агульных сазвонах.

Апошні раз Гліннік пагаварыла (голасам) з Мельнікавай 7 сакавіка. Спікерка КР павінна была прыйсці на мерапрыемства, арганізаванае адной з амбасадаў, але так і не з'явілася на ім. Увечары яна сказала Гліннік, што ў яе пагоршыўся стан здароўя.

Апошні раз чальцы Рады стэлефаноўваліся з Мельнікавай удзень 21 сакавіка — яе камера была выключаная. "Здаецца, яна кашляла", — сказаў Еўрарадыё адзін з удзельнікаў той размовы, ускосна пацвердзіўшы, што Мельнікава насамрэч дрэнна пачувалася.

У інтэрв'ю "Салідарнасці" Анжаліка расказвала, што яе сям'я жыла ў дастатку. За свае грошы і без крэдыту яны з мужам Андрэем купілі кватэру. Да 2018 года Анжаліка была намесніцай генеральнага дырэктара кампаніі па сувязях з грамадскасцю ў кампаніі Coca-Cola Beverages Belarus, муж працаваў праграмістам.

У 2020 годзе, калі пачалася пандэмія, Анжаліка разам з дзіцем прыехала ў Нясвіж да мамы.

— Убачыла знутры тое, што адбывалася ў маленькім горадзе <...>, — расказвала Мельнікава. — Гэта здзеклівае стаўленне, пляўкі на магілу, калі пра памерлых людзей кажуць "сам вінаваты", мне здаецца, зрабіліся адпраўным пунктам для многіх беларусаў, каб перагледзець стаўленне да ўрада.

Калі пачаліся пратэсты, Мельнікава была ў дэкрэце. Яна пісала пра тое, што думае, у сацсетках, і аднойчы адзін з былых кіраўнікоў патэлефанаваў ёй: "Анжаліка, ты ж была такая разумная дзяўчынка, што з табой здарылася? Думай галавой, а не смартфонам!"

Тэлефанаваў і адзін з былых міністраў, з якім "Кока-кола" некалі рабіла сумесныя праекты.

"Ён мне казаў: "Анжаліка, куды ты лезеш? Што ты робіш, ты ж нічога не ведаеш". А што я павінна ведаць, у мяне што, вачэй няма? Калі людзі ў Нясвіжы, з якімі мы раслі разам, высыпалі з гэтага аўтазака і збілі сваіх жа суседзяў", — расказвала Мельнікава "Нашай Ніве".

Што здарылася з "разумнай дзяўчынкай"?

Пасля таго як выявіліся факты гвалту ў РАУС і на Акрэсціна, Мельнікава штодня з кветкамі выходзіла стаяць у ланцужках салідарнасці. Ездзіла на мінскі марш і ў чаце заклікала людзей з Нясвіжа таксама ехаць у сталіцу.

За гэтыя заклікі яе аштрафавалі на 200 долараў. Анжаліка казала, што пасля першага штрафу з ёй правялі "гутарку" ў пракуратуры і папярэдзілі аб адказнасці за паўторнае парушэнне. Але ў той жа дзень у нясвіжскім чаце яна заклікала ўсіх ахвочых выходзіць на велашпацыр і браць з сабой атрыбуты, якія сімвалізуюць мір. Тады актывістцы далі новы штраф — 400 долараў.

А потым у Нясвіж з Мінска прыехалі прадстаўнікі ГУБАЗіК. Яны збіралі звесткі пра актывістаў. У маленькім горадзе "ўсе ўсіх ведаюць", і амаль адразу сям'і паведамілі — справу супраць Анжалікі могуць перакваліфікаваць у крымінальную. Супраць мужа Мельнікавай, Андрэя, да таго часу ўжо таксама завялі адміністрацыйную справу.

Ад'езд з Беларусі: "Я не хацела кідаць 85-гадовую бабулю і маму"

Паводле Анжалікі, сям'я баялася, што іх прызнаюць нядобранадзейнымі бацькамі. Вырашыўшы не рызыкаваць дзецьмі, Мельнікавы з'ехалі з Беларусі ў Кіеў.

"Але мы не хацелі гэтага. Мы хацелі будаваць дом у Беларусі. Я не хацела кідаць сваю 85-гадовую бабулю, сваю маму", — казала тады Мельнікава.

Нашы ўкраінскія калегі з выдання NV публікавалі інтэрв'ю з Анжалікай.

"Беларускае мірнае паўстанне — гэта сусветны феномен. Людзі нават недакуркі тушылі ў нейкія паперкі і клалі сабе ў сумкі, бо ўсе адно аднаго паважаюць, любяць свой горад і сваю краіну", — расказвала Мельнікава украінскім журналістам.

З Кіева сям'я перабралася ў Польшчу. У Мельнікавай — польскія карані, і яна змагла хутка легалізавацца і атрымаць пастаянны від на жыхарства.

Паводле яе, карты паляка ў яе ніколі не было, бо яна адчувае сябе беларускай, а не полькай. Але былі дакументы, у якіх пазначана, што полькай была яе бабуля, і гэта дапамагло пачаць новае жыццё ў Польшчы.

Як Мельнікава трапіла ў КР?

Спярша сям'я спынілася ў Беластоку. Сама Мельнікава расказвала, што працавала з фондам "Беларусь 2020" і разам з сяброўкай Марынай Ляшчэўскай дапамагала ўцекачам. Тады ж яна пазнаёмілася з камандай Паўла Латушкі, пісала для яе тэксты і рабіла пераклады.

Мельнікава была знаёмая з экс-каардынатаркай НАУ Аленай Жываглод. Калі тая ў 2022 пайшла з НАУ, Анжаліку запрасілі ў каманду на месца праектнага менеджара.

— У студзені 2022 года мы атрымалі CV Анжалікі Мельнікавай праз ініцыятыву "Сумленныя людзі", — расказвае Еўрарадыё кіраўнік НАУ Павел Латушка. — Мы шукалі чалавека, які мог бы заняцца ў тым ліку пытаннямі фандрайзінгу. Яна прыйшла валанцёрам у НАУ, з сакавіка 2022 года пераехала з Беластока ў Варшаву. Фармальна яна была прынятая на працу ў Народнае антыкрызіснае ўпраўленне з чэрвеня 2022 года.

Латушка апісвае Мельнікаву як адукаванага, мэтанакіраванага, амбіцыйнага чалавека. У 2024 годзе Латушка прапанаваў Мельнікавай зрабіцца сябрам яго спісу на выбарах у Каардынацыйную раду.

Нягледзячы на высокія пасады, якія Мельнікава займала і ў Беларусі, і ў эміграцыі, яна сутыкалася і з адкрытым "лукізмам" (дыскрымінацыя паводле вонкавага выгляду, прадузятае стаўленне). Аднойчы ў яе спыталі, ці не хоча яна зрабіцца брунеткай — нібыта каб выглядаць больш сур'ёзна. Іншым разам прапанавалі займацца дзецьмі, а не палітыкай.

"Баюся, што з ёй здарылася бяда"

У Варшаве з Мельнікавай два гады таму сустрэлася беларуска Ірына (імя змененае). З будучай спікеркай КР яна пазнаёмілася яшчэ ў Беларусі.

— У мяне вельмі станоўчы досвед зносін з ёй. Мы перасякаліся па працы ў Мінску і сустрэліся ў Варшаве. Калі мы пабачыліся, яна сказала, што развялася. Але гэта было яшчэ да таго, як Анжаліка трапіла ў КР.

Я ведаю пра яе толькі добрае. З ёй лёгка камунікаваць. Мы пагаварылі, як яна з'язджала, як я з'язджала. Не магу сказаць, што тады яна была ў нейкім дэпрэсіўным стане. Я яе ведаю як вельмі дзейнага чалавека, — кажа наша суразмоўніца.

Іншая знаёмая Мельнікавай расказала Еўрарадыё, што апошні раз мела зносіны з ёй яшчэ перад ад'ездам сям'і ў Кіеў.

— Ведаючы яе нязломны характар, я магу дакладна сказаць, што яна не магла "здзейсніць уцёкі з грашыма партыі", як гэтае знікненне спрабуюць падаць некаторыя нядобразычліўцы. Баюся, што з ёй здарылася бяда.

Апошні журналіст, які браў інтэрв'ю ў Мельнікавай да гэтага дня, — рэдактар Еўрарадыё Зміцер Лукашук. Запіс інтэрв'ю адбыўся ў 20 лютага, у эфір яно выйшла ў пачатку сакавіка. Вы можаце паглядзець яго тут.