Бабарыка — новы лідар? Што яму для гэтага трэба зрабіць? Меркаванне

22/12/2025 - 22:32

Віктар Бабарыка / LookByMedia

— Бабарыка ў свой час падняў вельмі многіх людзей, ён быў надзвычай папулярным і адыгрываў вялікую ролю. Але тут ключавое слова — "быў", — нагадвае экспертка па міжнароднай палітыцы Роза Турарбекава. — Мы цяпер успрымаем іх як лідараў, хоць сеткавымі лідарамі яны ўжо не з’яўляюцца. Чаму? Таму што пяць гадоў яны знаходзіліся па-за кантэкстам і па-за павесткай.

У эфіры Еўрарадыё экспертка разважала пра будучыню вызваленых палітвязняў Марыі Калеснікавай і Віктара Бабарыкі, а таксама адказала на пытанне, чым іх дзейнасць у Германіі можа быць карыснай для беларускага дэмакратычнага руху.

— Лукашэнка трымаў іх у рэжыме інкамунікада — і гэта рабілася не толькі для фізічнага ціску. Гэта быў усвядомлены метад абмежавання людзей і пазбаўлення іх лідарскіх магчымасцяў.

Таму, каб аднавіць тое лідарства, якое было бясспрэчным у 2020 годзе, сёння неабходна вельмі сур’ёзна папрацаваць над сабой. Павестка за гэты час моцна змянілася. Беларуская дэмакратычная супольнасць сышла далёка наперад — неважна, як гэта назваць: наперад, углыб ці ўбок. Факт у тым, што яна сышла. І цяпер мы бачым дысананс, пра які я гаварыла даўно. Менавіта з гэтага дысанансу і ўзнікае расчараванне ў многіх, — сцвярджае Роза Турарбекава.

— Я заўсёды падкрэслівала: не трэба расчароўвацца, трэба зразумець, у якім стане знаходзяцца гэтыя людзі. Але на сёння яны ўжо не з’яўляюцца тымі фігурамі, якімі былі ў 2020 годзе. Тады — так, магчыма. Але нельга ўспрымаць гэта як канстанту. За пяць гадоў, як я ўжо неаднаразова казала, свет фактычна перавярнуўся з ног на галаву, — нагадвае экспертка.

— Сёння мы можам сказаць: "Не, нам не падабаецца тое, што робіць Святлана Ціханоўская", і паспрабаваць адклікаць гэты мандат. А вось у Бабарыкі такога мандата няма. Яго проста не існуе.

Яму трэба наноў даказваць, што ён з’яўляецца лідарам. Вось у чым сутнасць. Так уладкаваны палітычны працэс. Я разумею штаб Віктара Бабарыкі, разумею, чаму яны хацелі б скарыстацца тым капіталам, тым уплывам, які ў яго быў. Але менавіта ў гэтым і заключаецца праблема: гэты ўплыў сёння трэба пацвярджаць нанова, — упэўненая Турарбекава.

У такой сітуацыі ці варта чакаць канфлікту паміж Офісам Ціханоўскай і адраджаючымся рухам Віктара Бабарыкі? Магчыма, менавіта таму яны і паехалі ў Германію — далей ад Вільні і Варшавы?

— Я ўсё ж спадзяюся, што з’явіцца каардынацыя паміж Бабарыкам і Калеснікавай з аднаго боку і Святланай Ціханоўскай — з другога. Я на гэта спадзяюся. Таму што варта прызнаць: папулярнасць беларускіх дэмакратычных сіл цяпер не на ўздыме. І на такой траекторыі ствараць яшчэ адзін цэнтр уплыву — не самая лепшая ідэя.

У Германіі не так шмат беларусаў. Магчыма, у абсалютных лічбах іх і нямала, але яны не надта сканцэнтраваныя. Акрамя таго, я не ўпэўненая, што Бабарыка і Калеснікава ўвогуле будуць ствараць нейкую асобную палітычную структуру ў Германіі. І нават калі б такая ідэя з’явілася, узнікае пытанне: з кім яе рабіць, калі беларуская супольнасць там не вельмі вялікая? — задаецца пытаннем Турарбекава.

Бабарико — новый лидер? Что ему для этого надо сделать? Мнение

— Разам з тым у Германіі ёсць беларуская дыяспара — даволі інтэлектуальная, хоць і не масавая. І я спадзяюся, што праз яе можна будзе аказваць пэўны ўплыў на нямецкі ўрад, перш за ўсё ў пытанні бачнасці Беларусі. Таму што галоўная праблема ў Германіі сёння — гэта менавіта адсутнасць бачнасці беларускай тэмы.

Германія — цэнтральнаеўрапейская краіна і эканамічна вельмі моцны гулец, але беларуская павестка там знаходзіцца далёка не на першых ролях, а яе бачнасць цяпер нават зніжаецца. Калі Бабарыка і Калеснікава змогуць выкарыстаць свае магчымасці для ўмацавання гэтай бачнасці, гэта будзе вельмі добра.

Галоўнае, каб усё гэта рабілася ў адным кірунку: умацаванне бачнасці Беларусі як краіны, тэма палітвязняў, пытанне незалежнасці Беларусі, падтрымка культурных і адукацыйных ініцыятыў — усяго таго, чым ужо займаецца беларуская дыяспара. І, безумоўна, асобна павінна заставацца ключавая тэма — вызваленне палітычных зняволеных, — падсумавала Роза Турарбекава.