Павышэнне заробкаў і інфляцыя? Чаго чакаць беларусам у агляднай будучыні

14/05/2025 - 15:06

Эканаміст BEROC Анатоль Харытончык / belmarket.by

— Паводле вынікаў гэтага года, дзякуючы больш мяккім грашова-крэдытных умовам, чакаецца, што ВУП у Беларусі вырасце на 2-3%, — пра гэта распавядае эканаміст BEROC Анатоль Харытончык.

Якія яшчэ сюрпрызы паднясе беларуская эканоміка ў 2024 і 2025 гадах?

Па словах эксперта, у будучыні працягнуць расці як унутраны інвестыцыйны попыт, так і спажывецкі. Пры гэтым экспарт аслабне ў сувязі з узрослай канкурэнцыяй на расійскім рынку, паслабленнем дынамікі попыту ў Расіі, а таксама з-за дасягнутай поўнай загрузкі вытворчых магутнасцяў беларускай прамысловасці і з-за дэфіцыту работнікаў.

Эканоміка перагрэецца яшчэ больш

— Стымуляванне ўнутранага попыту пры абмежаваным патэнцыяле пашырэння вытворчасці будзе выяўляцца ў падтрыманні істотнага залішняга попыту. Гэта, у сваю чаргу, выкліча значны перагрэў эканомікі, — папярэджвае Анатоль Харытончык. — Разрыў выпуску чакаецца станоўчым у бягучым годзе — у раёне 3-4%, у будучым годзе дынаміка выпуску аслабне.

Як я ўжо сказаў, ВУП будзе расці. Гэта звязана з тым, што спецыфічныя механізмы, якія падтрымлівалі высокі рост эканомікі, вычэрпваюцца.

Перш за ўсё гэта паслабленне попыту ў Расіі і закрыццё вызваленых ў 2022 годзе ніш на расійскім рынку.

Аднак з-за падтрымання ў цэлым стымулюючай эканамічнай палітыкі, аб'ём выпуску, нягледзячы на запаволенне яго росту, будзе заставацца высокім.

Заробкі будуць расці, але не так адчувальна

Прагноз заработнай платы таксама павышаны на бягучы год — да 8-10% з улікам карэкцыі на рост коштаў. Гэта павышэнне звязана з вельмі істотным ростам зарплаты ў першым квартале, а таксама ў сувязі з вялікім чаканым залішнім попытам на тавары і паслугі.

Тым не менш, па меры запаволення росту эканамічнай актыўнасці дынаміка зарплаты таксама будзе паступова згасаць, і ў будучым 2026 годзе чакаецца, што яе рост прыме значна больш ўмераны характар — у раёне 1-2% у рэальным выражэнні. Аднак памер заработнай платы працягне заставацца высокім і будзе перавышаць свае раўнаважкія значэнні.

Белорусский рубль ослабнет

В среде сохранения избыточного спроса и ослабления внешнего дефицит внешней торговли на прогнозном горизонте сохранится и ожидается в районе 2% ВВП в текущем и будущем году. В таких условиях белорусский рубль в корзине иностранных валют может ослабнуть на 4-6% по итогам текущего года и примерно на 6-8% в будущем году. В результате недооценённость национальной валюты несколько возрастёт, но всё же большее значение будет иметь рост издержек в среде перегрева экономики и рост издержек в первую очередь на оплату труда в среде дефицита кадров.

Інфляцыя!

У выніку пры чаканым базавым сцэнары пры паступовым змякчэнні цэнавага кантролю праінфляцыйны ціск будзе паступова прасочвацца ў цэны і інфляцыя падвысіцца да 7-9% да канца бягучага года. У будучым годзе яна можа дасягнуць 9-11% па меры трансфармацыі назапашанага інфляцыйнага навесу ў кошты.

Прагноз інфляцыі таксама ўзняты ў бягучым годзе на адзін працэнтны пункт у параўнанні з папярэдняй ацэнкай. Гэта звязана з вялікім чаканым маштабам залішняга попыту ў эканоміцы.

Маскіроўка, а не рэальная карціна

Нявызначанасць прагнозу не проста застаецца высокай, яна яшчэ больш павышаецца.

Гэта звязана як з высокай валацільнасцю ў знешнепалітычных і знешнеэканамічных умовах, так і са зрухам палітыкі Нацбанка ў бок працыклічнай манетарнай палітыкі.

Да пачатку другога квартала бягучага года беларуская эканоміка назапасіла даволі сур'ёзныя дысбалансы. Але ва ўладаў маюцца дастатковыя рэзервы — як золатавалютныя, так і бюджэтныя, — для таго каб маскіраваць гэтыя дысбалансы даволі працяглы час. Аднак гэтая маскіроўка магчымая, калі сітуацыя ў знешнім асяроддзі будзе заставацца параўнальна спрыяльнай.

Калі мы ўбачым рэзкае паслабленне сусветнай эканомікі, рэзкае скарачэнне попыту ў Расіі, то шанцы атрымаць даволі прыкметны спад выпуску ў Беларусі вельмі высокія. І яны павялічыліся праз адмову Нацбанка ад стабілізацыйнай палітыкі.

Адпаведна, калі такі неспрыяльны сцэнар будзе рэалізаваны, у бягучым годзе ВУП яшчэ захаваецца ў зоне мінімальнага росту, але ў будучым годзе будзе назірацца спад выпуску, спалучаны з памяншэннем даходаў насельніцтва. Інфляцыя паскорыцца да 10% або трохі вышэй з адпаведным павышэннем тэмпаў паслаблення нацыянальнай валюты.