150 тысяч пакістанцаў у Беларусі. Чаму гэта выклікае жах?

25/04/2025 - 15:17

Працоўная міграцыя часцей за ўсё пазітыўная

Працоўная міграцыя часцей за ўсё пазітыўная / freeimages.com

— Спачатку прапаганда некалькі гадоў вучыць беларусаў мове варожасці, а потым Азаронак нападае на людзей, якія выказваюцца супраць мігрантаў.

Так праваабаронца Human Constanta Эніра Браніцкая рэагуе на шум, які выклікалі словы Лукашэнкі, які заявіў пра гатоўнасць прыняць у Беларусі 150 тысяч пакістанскіх рабочых.

Гэта здарылася 11 красавіка падчас сустрэчы з прэм'ер-міністрам Пакістана Шахбазам Шарыфам і выклікала непакой у сацсетках, за якім услед пайшлі затрыманні аўтараў неталерантных паведамленняў і відэа.

Чаму адны беларусы і беларускі думаюць, што мігранты абавязкова будуць іх гвалтаваць ці проста вераць фэйкам, якія пішуць пра пакістанцаў у інтэрнэце? Чым адрозніваецца беларускі эмігрант у Польшчы ад пакістанца ў Беларусі? Што рабіць з адсутнасцю талерантнасці, якой нас не вучылі, але якую навязалі?

Падрабязней пра гэта ў інтэрв'ю Еўрарадыё расказвае Эніра Браніцкая.

150 тысяч пакистанцев в Беларуси. Почему это вызывает ужас?

Эн.іра Браніцкая / Архіў

— Як вы пракаментуеце навіну, што 150 тысяч пакістанцаў нібыта прыедуць на заробкі ў Беларусь? Такое наогул магчыма?

— Яшчэ ў 2023 годзе ва ўрадзе агучылі праблему недахопу працоўных рук і зацвердзілі новую рэдакцыю Закона "Аб замежнай працоўнай міграцыі". Ён, а таксама некаторыя іншыя прынятыя раней нормы, спрасціў доступ замежных грамадзян да рынку працы Беларусі. Напрыклад, да гэтага, каб узяць на працу замежніка, трэба было атрымліваць спецыяльны дазвол у падраздзяленнях па грамадзянстве і міграцыі, пасля — з замежных спецыялістаў па шэрагу спецыяльнасцяў (перадусім, працоўных) гэта абавязацельства знялі. З тых часоў наймальнік абавязаны проста пісьмова папярэдзіць мясцовыя органы аб заключэнні працоўнай дамовы.

Так што пра прыцягненне замежнай працоўнай сілы беларускія ўлады задумаліся яшчэ некалькі гадоў таму, таму і інфармацыя пра пакістанцаў гучыць сёння цалкам рэальна. У Беларусі працуе Пакістанская амбасада — кантакты адназначна ёсць. Таму я не была б здзіўленая, што такая тэма абмяркоўвалася.

Наконт колькасці гэтых працоўных, мне сказаць складана. З аднаго боку, для шматмільённага Пакістана 150 тысяч чалавек — гэта наогул нічога. Здаецца, і дзевяцімільённая Беларусь таксама здольная прыняць столькі людзей. Іншае пытанне, як гэта будзе арганізавана? Калі ўсе мігранты адразу прыедуць у адзін канкрэтны горад, напрыклад, у Баранавічы (дзе колькасць насельніцтва — 170 тысяч чалавек), гэта стане велізарным выклікам. Тое, што беларускія ўлады будуць прыцягваць пакістанскіх работнікаў паступова, я цалкам дапускаю.

— Чаму пакістанцы так спалохалі беларусаў і, у прыватнасці, беларусак?

— Беларусь досыць гамагенная краіна. Вядома, у нас ёсць нацыянальныя меншасці, напрыклад, тыя ж украінцы, але замежнікаў у нашай краіне ніколі не было шмат. І таму магчымы прыезд вялікай колькасці людзей з краін з іншай культурай — гэта вялікі выклік для нашых грамадзян. Мы ўсе ведаем легенду пра талерантных беларусаў, але мне здаецца, ужо самі беларусы ад яе адмовіліся.

Пакістан — гэта дзяржава, у якой прыблізна 96 працэнтаў грамадзян — мусульмане. Хоць і ў нас ёсць мусульмане, іх рэлігія і традыцыі не вельмі распаўсюджаны на нашай тэрыторыі. Вось людзі і непакояцца.

Але рэч нават не ў гэтым. У беларусах назапасілася шмат нявыказанага і цяпер у іх з'явілася магчымасць абурыцца хоць чымсьці.

Да таго ж, дзяржаўная прапаганда пасля 2020 года заахвочвае нянавісць да іншых.

Усё пачалося з заахвочвання нянавісці да людзей з іншымі палітычнымі поглядамі. Палітыка дзяржавы такая, што ты можаш ненавідзець іншага, выказваць сваю нянавісць, абліваючы брудам.

І вось спачатку беларусы навучыліся "здаваць" суседзяў з БЧБ-сцягамі, потым палічылі дазволеным абурацца хоць нечым, што ім здаецца непалітычным (хоць працоўная міграцыя пры недахопе працоўных рук — цяпер, вядома, жа палітыка). Пры гэтым мы заўважаем пагрозы таго ж прапагандыста Азаронка і яму падобных, маўляў паспрабуйце нешта вякнуць: калі сказана, што яны прыедуць, значыць прыедуць. Сказана прыняць, сказана любіць.

Прапаганда сама навучыла беларусаў мове нянавісці, таму для мяне не дзіўна, што сёння хтосьці выказвае сваё няведанне і недавер праз агрэсіўныя ролікі і запісы ў сацыяльных сетках.

— Вы сачылі за тым, што пішуць беларусы ў сацсетках на тэму пакістанцаў і як думаеце, чаму яны гатовыя паверыць у любыя жахі, звязаныя з імі (напрыклад, у згвалтаванне замежнікам 12-гадовай дзяўчынкі, якога насамрэч не было)?

— Проста маніторынг сацсетак я не праводзіла, але бачыла, што там ёсць абсалютна розныя паведамленні. Людзі баяцца, што замежнікі адбяруць у іх працу, што месца іх дзіцяці ў садку зойме дзіця замежніка. У такой сітуацыі заўсёды прасцей выліць сваю незадаволенасць на адрас прыезджых.

Што тычыцца неталерантных выказванняў на адрас людзей іншай культуры, сёння мы пажынаем плён стэрэатыпаў, якія нам навязвалі гадамі.

Беларусам доўга казалі — "вы талерантныя", але ў тых жа школах не вучылі ўспрымаць кожнага такім, які ён ёсць і тое, што дыскрымінацыя — гэта дрэнна.

— Ці адрозніваюцца беларускія мігранты, якія пераязджаюць у тую ж Польшчу, ад пакістанцаў, якія прыязджаюць у Беларусь?

— Вядома, усе людзі розныя. Адназначна, у беларуса і пакістанца розны колер скуры або веравызнанне, цалкам магчыма, што ў нейкіх пытаннях і розныя паводзіны. Мы будзем купляць розныя прадукты ў крамах і звяртаць на гэта ўвагу.

Тут важна разумець, што робяць улады любой дзяржавы, каб інтэграваць замежнікаў. Калі не прапаноўваць ім інтэграцыйныя праграмы, то людзі будуць жыць, што называецца, у сваім "гета" і звяртаць на сябе ўвагу мясцовых жыхароў.

На жаль, нават у Еўрасаюзе сёння ёсць прыклады праваленых інтэграцыйных праграм, калі, дапусцім, у Германіі прыезджым выплачвалі дапамогу, але пры гэтым рэальна не інтэгравалі. Гэта прывяло да росту правых настрояў у грамадстве і росту нянавісці да мігрантаў.

Тое ж самае можа здарыцца і ў Беларусі. Калі людзі з іншым культурным бэкграўндам і моўнай групай не інтэгруюцца, яны маюць зносіны паміж сабой на сваёй мове і выклікаюць страх у тых, хто іх не разумее (а раптам яны задумляюць нешта страшнае?).

Што тычыцца працоўных пытанняў, прадказаць, хто менавіта можа прыехаць у Беларусь, пакуль складана. У Пакістане пражывае больш за 200 мільёнаў чалавек. Там ёсць вельмі адукаваныя і багатыя людзі з веданнем англійскай мовы, але пры гэтым ёсць і тыя, хто зарабляе мала — гэта значыць вялікая разбежка ў даходах.

Працоўная мінграцыя пабудавана на тым, што людзі заўсёды едуць туды, дзе лепш, а не туды, дзе горш. Да нас могуць прыехаць пакістанцы, якія хочуць выехаць і быць бліжэй да ЕС, а таксама тыя, хто мае патрэбу ў паляпшэнні свайго дабрабыту, бо мінімальны заробак у іх краіне ўсяго каля 200 долараў.

Супрацоўнікі АМАП закатваюць у асфальт мірнага жыхара. Беларусь — краіна для жыцця... / EPA

Я думаю, што, жывучы ў Беларусі, гэтыя людзі будуць хацець працаваць добра. І наогул, працоўная міграцыя часцей пазітыўная, бо людзі жадаюць жыць лепш, чым жылі, і для іх пераезд — гэта магчымасць.

Да таго ж, ведаючы наш адміністрацыйны рэпрэсіўны парадак, адназначна, што ўсіх людзей, якія будуць пераязджаць, папярэдзяць: калі вы што-небудзь парушыце — вас дэпартуюць.

У МУС ужо паведамілі, што грамадзянам Марока, якія днямі пабіліся ў цэнтры Гомеля, пагражае высылка з краіны. Гэта значыць механізм застрашвання ў Беларусі таксама працуе, а Пакістан цяжка назваць дэмакратычнай дзяржавай, таму народ такія метады разумее.

— Вы згадалі інтэграцыйныя праграмы для замежнікаў. А ці ёсць такія магчымасці ў Беларусі?

— Прывяду некалькі прыкладаў. У Беларусі была хваля прыезду працоўных з Кітая. Пераважна гэта былі дастаткова забяспечаныя людзі, якія самі наймалі рэпетытараў, вучылі рускую мову і інтэграваліся.

Пры атрыманні міжнароднай абароны ў Беларусі людзі павінны атрымліваць і праграму па інтэграцыі. Дык вось у выпадку з афганскімі бежанцамі, я ведаю гісторыі, калі дзяцей з Афганістана гадамі адсаджвалі на заднія парты ў школах і не звярталі на іх ніякай увагі, проста пераводзілі з класа ў клас. Пры гэтым як бы дзейнічалі праграмы па падтрымцы бежанцаў (гэта значыць інтэграцыя была фармальнай, а грошы траціліся).

На сёння ў Беларусі ніхто не гатовы да масавага прыезду замежнікаў, тым больш з Пакістана. Я нават уявіць сабе не магу, хто будзе гаварыць з імі, напрыклад, на урду, працаваць перакладчыкамі, ці захоча дзяржава выдаткоўваць столькі грошай на гэтых людзей....

Я ўпэўнена, што гэта досыць вялікі выклік, да якога Беларусь сёння не гатовая. Магчыма, што-небудзь даручаць Чырвонаму Крыжу, але чым там могуць дапамагчы, абсалютна не зразумела. У розных краінах рэалізоўваць інтэграцыйныя праграмы дзяржаве дапамагаюць грамадскія арганізацыі, якіх сёння ў нашай краіне проста няма.

— З улікам гэтай сітуацыі, ці могуць звычайныя беларусы рабіць нешта самастойна для інтэграцыі замежнікаў, тым самым дапамагаючы сабе змагацца са страхамі?

— Заўсёды самае простае — гэта баяцца таго, чаго ты не ведаеш. Калі з вамі па суседстве пасяліўся іншаземец і гэта вас трывожыць, паспрабуйце пазнаёміцца з ім і пагаварыць. Паверце, чалавек, які пераехаў у чужую краіну з іншай культурай, баіцца не менш за вас.

Прачытайце пра культуру ў той краіне, адкуль сусед прыехаў, запытайцеся ў яго пра ўсё, што вам незразумела. Паверце, людзі, якія прыязджаюць да нас працаваць легальна і якія хочуць змяніць сваё жыццё, не зацікаўленыя прычыняць камусьці шкоду.

Калі ў чалавека іншы колер скуры — гэта не значыць, што ён уяўляе пагрозу.

Дарэчы, ёсць добрыя навіны. Летась мы праводзілі апытанне, паводле вынікаў якога стала зразумела: толькі два-тры адсоткі насельніцтва Беларусі непакояцьпрадстаўнікі іншай расы і рэлігіі. Большасць беларусаў асцерагаецца людзей з алкагалізмам і нарказалежнасцю.
Таму, агулам, я веру ў прыязнасць беларусаў, калі замежнік працуе, шмат не п'е і не буяніць. Хэйт у сацыяльных сетках — вынік палітыкі Беларусі апошніх гадоў і дазволу на нянавісць.