Расія, прапаганда і замоўчванне. Крынжы ў новым падручніку па гісторыі Беларусі

А што ўнутры? Да прыкладу, параграф пра Расію напісаны ў выключна камплементарным стылі ў дачыненні да кіраўніцтва і асабіста Уладзіміра Пуціна, запраўлены крытыкай і прапагандай у дачыненні да ЗША, Еўразвязу і, асабліва, Украіны.

Напрыклад, былога прэзідэнта Украіны Віктара Юшчанкі называюць "адкрыта празаходнім палітыкам", праз якога ва Украіне "ўзмацніліся русафобскія настроі", а ўладу, якая прыйшла пасля Еўрамайдану называюць "радыкальнымі нацыяналістамі, якія ўзялі курс на гвалтоўную ўкраінізацыю".

Пра прычыны гэтых падзей, татальныя парушэнні правоў чалавека, палітвязняў і забойствы не сказана ні слова.

Відавочна, новыя аўтары не маглі забыцца і пра пачатак вайны ва Украіне, якую яны называюць "СВА".

Пра прычыны вайны ва Украіне беларускі падручнік распавядае, паўтараючы наратывы беларускай і расійскай прапаганды: "дэнацыфікацыя" і "дэмілітарызацыя".

Пра тое, што Расія напала першай, забіла тысячы мірных украінскіх грамадзян, а з беларускай тэрыторыі па гарадах Украіны ляцелі ракеты, сказана не было.

— Так, у падручнік, дадалі інфармацыю пра вайну, пра перастаноўкі ва ўладзе Украіны, але здзіўляцца гэтаму не даводзіцца. Лагічна, што яны дадалі гэты матэрыял, і было б дзіўна, калі б не далі падзеі бліжэйшага мінулага. Іншая справа — кантэкст, яму таксама здзіўляцца не даводзіцца. Падручнік складаюць людзі ў Міністэрстве адукацыі, відавочна, што яны распавядаюць пра гэта менавіта ў такім ключы і пад такой падліўкай, — лічыць Мікалай.

Адзначылі аўтары і прэзідэнцкія выбары 2020 года ў Беларусі. Наступныя пасля іх мірныя акцыі пратэсту яны называюць "каляровай рэвалюцыяй" і "спробай бунту з мэтай захопу канстытуцыйнай улады". Абвінавачваюць яны ў гэтым ЗША і ЕС.

Пра што аўтары вырашылі прызабыць і што скараціць?

Мікалай кажа, што з новага падручніка прыбралі або скарацілі шмат інфармацыі: на Рэч Паспалітую вылучылі толькі 3-4 заняткі, калі раней на гэта вылучалі 3-4 месяцы. У прыватнасці, згадкі бітвы пад Оршай 1514 года ў падручніку няма.

— Рэчы Паспалітай стала сапраўды менш, чым у старых падручніках. І цяжка ўсё растлумачыць за такі кароткі тэрмін, але калі настаўнік дасведчаны і ёсць навык, як гэта ўсё ўціснуць і падаць цікава, то праблемы не будзе.

З іншага боку, адзначае суразмоўца, з'явілася вельмі шмат расійскай гісторыі.

— Так, пра Расію шмат. Я б сказаў, што гэта проста нелагічна, таму што мы ў складзе Рэчы Паспалітай жылі з 1569 да 1795 — 230 гадоў. А ў складзе Расійскай імперыі нашмат менш.

Сумная рэальнасць

Мікалай кажа, што праз страх даносаў і далейшыя наступствы вымушаны падаваць інфармацыю так, як і напісана ў падручніках. Кажа, раней можна было выкладаць больш свабодна: жартаваць, даваць больш рэальнага кантэксту і тлумачыць.

— Цяпер я не адаптую матэрыял, на жаль. І на гэта ёсць адна вялікая прычына: я знаходжуся ў Беларусі. Я не ведаю, хто бацькі маіх вучняў, плюс самі рабяты відавочна абмяркоўваюць заняткі — я не хачу, каб хтосьці ведаў пра маю палітычную пазіцыю.