"Адна дзяўчына траціла рублёў па 100". Што такое лудаманія і ў чым яе небяспека

"Пазыч дзясятку, хачу яшчэ пакруціць трохі", — такія фразы апошнія некалькі гадоў маглі чуць многія беларусы. Для тых, хто не ў курсе, гаворка ідзе пра людзей, залежных ад азартных гульняў: казіно, букмекерскіх кантораў і іншых формаў забаваў, завязаных на грошы.

Паводле звестак MyFin на 2021 год, каля 4-5% насельніцтва Беларусі гуляе ў анлайн-казіно. У Германіі — каля 5-10%.

У нашых суседзяў сітуацыя не лепшая. Паводле статыстычных звестак, у Польшчы ад 37% да 50% людзей, старэйшых за 15 гадоў, гуляюць у азартныя гульні.

Многія з гэтых людзей, хутчэй за ўсё, умеюць сябе кантраляваць. Але некаторыя ўсё ж набываюць сур'ёзнае псіхалагічны захворванне — лудаманію, на якую могуць цярпець і дзеці.

Пра гэтую залежнасць, чаму яна небяспечная і як яе своечасова прадухіліць, Еўрарадыё паразмаўляла з псіхолагам.

Што за хвароба такая?

Лудаманія — гэта паталагічная залежнасць ад азартных гульняў.

Паводле псіхалагіні Азаліі Аліевай, яна выяўляецца ў дакучлівым імкненні гуляць, нягледзячы на відавочны шкоду. Азартныя гульні — на грошы, у анлайн-казіно або відэагульні з элементамі ставак — могуць цалкам захапіць увагу чалавека, руйнуючы яго асабістае жыццё, адносіны і фінансавую стабільнасць.

Ёсць некалькі асноўных яе праяваў.

Па-першае, гэта нястрымнае жаданне гуляць. Нават калі гульня вядзе да стратаў, чалавек не можа спыніцца і працягвае ставіць грошы, залазячы ў даўгі.
Па-другое, хлусня і ўтойванне. Гульняман часта хавае свае азартныя захапленні ад блізкіх і пазбягае размоваў пра фінансавыя страты.
Па-трэцяе, пастаянныя думкі пра гульню. Лудаманы пастаянна думаюць пра тое, калі змогуць пагуляць, як знайсці грошы для ставак, і ўспамінаюць мінулыя выйгрышы.
І па-чацвёртае — эмацыйная залежнасць. Страты выклікаюць сорам, трывогу і пачуццё віны, а выйгрышы — эйфарыю, што робіць цыкл гульні і эмацыйнага ўзнагароджання бясконцым.

Аліева таксама адзначае невідавочныя прыкметы магчымай залежнасці, такія, як пастаянныя размовы пра грошы ці выпадковы поспех, а таксама частыя просьбы заняць невялікія сумы грошай.

Як яна развіваецца?

Экспертка адзначае, што часцей за ўсё лудаманія развіваецца на фоне іншых псіхічных расстройстваў або псіхалагічных траўмаў.

— Некаторыя з гэтых расстройстваў могуць моцна павышаць схільнасць да азартных гульняў, узмацняючы залежнасць і ўскладняючы яе лячэнне. Азартныя гульні робяцца для чалавека не проста захапленнем, а спосабам спраўляцца з ўнутранымі канфліктамі і эмацыйнымі цяжкасцямі. Важна распазнаваць гэтыя ўзаемасувязі, каб эфектыўна змагацца з лудаманіяй і лячыць яе карэнныя прычыны, а не толькі праявы.

Лудамания можа працякаць разам з трывожнымі расстройствамі, дэпрэсіяй, кампульсіўныя расстройствамі, ПТСР, біпалярным расстройствам, адзінотай, сацыяльнай ізаляцыяй і іншымі.

А што з дзіцячай лудаманіяй?

Залежаць ад гульняў, дарэчы, могуць не толькі дарослыя, але і падлеткі. Вучаніца 10 класа на ўмовах ананімнасці расказала Еўрарадыё, што ў яе класе гульняманаў дастаткова, прычым гулялі як хлопчыкі, так і дзяўчынкі.

— Па-мойму, яны гулялі ў "Белбет". Рэгістраваліся праз сваіх старэйшых сяброў з пашпартамі. Адна дзяўчынка траціла рублёў па 100, якія ёй давалі бацькі. Памятаю, яна паказвала, што закінула на рахунак 100 рублёў, а выйграла толькі 20. Яна яшчэ пра гэта чамусьці пахвалілася ў Instagram-сторыс, — расказала школьніца.

Азалія Аліева кажа, што дзіцячая лудаманія развіваецца інакш, чым дарослая.

— У дзяцей яна часцей за ўсё развіваецца ў кантэксце анлайн-гульняў, дзе існуюць элементы азартных ставак, такія, як купля "лутбоксаў" (скрынак з выпадковым змесцівам), анлайн-казіно або віртуальныя прадметы. Важна разумець, што азартныя гульні для дзяцей могуць пачынацца ў выглядзе нявіннага захапленні відэагульнямі, але паступова перарасці ў паталагічную залежнасць.

Каб прадухіліць залежнасць у дзіцяці, бацькам важна звярнуць увагу на раннія прыкметы лудаманіі: празмернае захапленне гульнямі, праблемы з вучобай, частыя размовы аб выйгрышах і рэгулярныя просьбы пра грошы.

Аліева раіць бацькам абмяркоўваць з дзіцем яго эмоцыі і перажыванні, каб пазбегнуць схаваных праблем.

— Падтрымка здаровага ладу жыцця, актыўнага вольнага часу і сацыялізацыі могуць дапамагчы прадухіліць гульнявую залежнасць. Калі бацькі заўважылі першыя прыкметы, важна як мага раней звярнуцца па дапамогу да псіхолага. Таму будзьце вельмі ўважлівыя да паводзінаў свайго дзіцяці і не ігнаруйце зменаў. Пры своечасовым умяшанні і лячэнні можна вярнуць кантроль над жыццём і пазбегнуць разбуральных наступстваў.