Вызваленне 52 палітвязняў у абмен на прыпыненне санкцый ЗША — справядліва?

— Першыя крокі — самыя складаныя, яны могуць падавацца часам і самымі дарагімі. Цяпер вельмі важна падтрымліваць гэтую дынаміку, каб працягваўся працэс вызвалення. І нават тыя санкцыя супраць “Белавія”, што, як сёння мы даведаліся, будуць знятыя — яны ўсё ж такі ў інтарэсах людзей, бо гэта тое, што моцна абмяжоўвала мабільнасць. Пры гэтым, канешне, мы разумеем, што гэтыя санкцыі таксама не змогуць вырашыць праблему авіязлучэння з Беларуссю цалкам, бо ўсё ж гэта не азначае адмены еўрапейскіх санкцый.

— Канешне, мне б хацелася большага, але як ёсць, — працягвае Вольга Лойка. — Тым больш, улічваючы тых, хто выйшаў. Гэта людзі, у якіх шанцаў было не вельмі шмат. Да таго ж трэба разумець, што амерыканская амбасада яшчэ не адкрылася. Я спадзяюся, што з яе адкрыццём падвязуць больш вызваленых, але тут мы працягваем гандляваць людзьмі.

У любым выпадку добра, што іх адпусцілі. Добра, што гэта людзі з вялікімі тэрмінамі і тыя, хто ў цяжкім фізічным стане, таму мне складана сказаць, ці маглі б амерыканцы выгандляваць больш — яны не тое, каб умеюць гэта рабіць, навыкі ўжо страчаны. Таму пакуль як ёсьць. Амаль усіх замежных грамадзян вызвалілі — толькі палякаў не ўсіх. Чакаем астатніх.

Тое, што тычыцца "Белавіі", дык гэта добрая навіна. Зняць санкццыі з “Белавіі” прапаноўвалі даўно  — як самыя бяскрыўдныя, якія пагаршалі жыццё звычайным беларусам і мала тычыліся самога Лукашэнкі. Толькі я спадзяюся, што іх здымуць так, што ў Лукашэнкі не будзе магчымасьці гандляваць запчасткамі на Расію.

Чаму выпусцілі менавіта гэтых палітвязняў?

Валерый Кавалеўскі падкрэслівае, што вызваленне палітвязняў — гэта вынік размовы Вашынгтона з Мінскам, але канчатковае рашэнне прымаецца самім Лукашэнкам. Паўплываць на яго досыць складана.

За кратамі ў жудасных умовах застаюцца Марыя Калеснікава, Віктар Бабарыка, лаўрэат Нобелеўскай прэміі міру 2022 года Алесь Бяляцкі і яшчэ сотні і сотні палітзняволенных беларусаў.

— Мы бачым, што не ўсе публічныя людзі выйшлі, але тым не менш кожны вызвалены сёння набліжае вызваленне астатніх людзей, — кажа Кавалеўскі. — Канешне, гэта пры ўмове таго, што Злучаныя Штаты працягнуць свае дыпламатычныя намаганні. Яшчэ раз падкрэслю: еўрапейскім краінам трэба таксама далучацца да гэтага працэсу, бо ў іх вельмі значныя карты на руках, якімі можна карыстацца дзеля таго, каб вырашаць гэтую самую балючую праблему для ўсіх беларусаў.

Пытанне не толькі ў тым, каб вызваляць людзей, але і ў тым, як спыняць рэпрэсіі, бо без гэтага нельга будзе казаць, што мы вырашылі гэтую праблему.

На сёння еўрапейскія краіны займаюць пазіцыю назіральнікаў.

На думку Вольгі Лойка, спіс тых, каго вызваляць у першую чаргу, не залежыць ад стану здароўя палітвязняў. Прынамсі, Лукашэнка карэктуе яго пад сябе.

— Я ведаю прозвішчы тых людзей, якіх прасілі выпусціць амерыканцы і не ўсе з іх выйшлі. Лукашэнка актыўна спрабуе ўвесці свой парадак дня і сваю гульню. Але гэта, насамрэч, не так важна. На прыкладзе Сяргея Ціханоўскага, які выйшаў, мы разумеем, што, увогуле, усе прадстаўнікі дэмсіл згодныя ў адным — з закладнікамі трэба працаваць, людзей трэба вызваляць.

Тут ужо смешна, што сам Лукашэнка ў гутарцы з Джонам Коўлам абураецца, што Трамп называе закладнікамі тых людзей, якімі сам Лукашэнка збіраецца гандляваць за зняцце санкцый і гэтак далей. Усе дзяржаўныя СМІ ў Беларусі напісалі пра нейкіх “вызваленых”, і гэта пры тым, што Трамп канкрэтна сказаў слова “hostages”. І добра, што Лукашэнку перадалі, як насамрэч сказаў прэзідэнт ЗША.

Цяпер галоўнае, каб, як правільна сказаў Лукашэнка, "Дональд не страціў цікавасць да працэсу". Вельмі важна, каб пауза паміж цяперашнімі і наступнымі вызваленымі палітвязнямі не была вялікай.

— Людзей працягнуць выпіхваць з краіны?

— Баюся, што так. Пра гэта спрабавалі весці нейкія перамовы, але, як бачым, дамовіцца пакуль не атрымліваецца. Мяркуючы з таго, што ў Беларусі працягваюцца затрыманні (ў тым ліку людзей, якія ўжо адседзелі), на мой погляд, у мэтах бяспекі пакуль лепш пакідаць краіну.