Улады пераследуюць “рускамірцаў” — ці гэта новы трэнд у рэпрэсіях?

Апошнім часам улады распачалі паслядоўнае паляванне на палітычных актывістаў з падкрэслена прарасійскай і праўладнай рыторыкай.

Няўжо сістэма пачала есці сама сябе? 

Еўрарадыё згадвае ўсе гучныя выпадкі пераследу “рускамірцаў” і з дапамогай палітычнага аналітыка Арцёма Шрайбмана робіць высновы, ці зайшлі палітычныя рэпрэсіі ў краіне на новы віток.

Штраф і суткі для аматаркі Сталіна

Першай зазнала палітычны пераслед віцебская “сталіністка” Эльвіра Мірсалімава. Жанчына сутыкнулася з цэлым шэрагам рэпрэсій. 

У лютым 2024 года яе затрымалі і асудзілі паводле абвінавачанняў у прапагандзе нацысцкай сімволікі і парушэнні парадку правядзення масавых мерапрыемстваў. Падставай для затрымання стаў рэпост публікацыі расійскага блогера Уладлена Татарскага, якая змяшчала выяву паваленага нацысцкага сцяга. 

У выніку Мірсалімава правяла двое сутак у ізалятары часовага ўтрымання і была аштрафаваная на 2600 рублёў.

У студзені 2025 года, напярэдадні выбараў, Мірсалімаву выклікалі ў РАУС на прафілактычную гутарку. Ёй нагадалі пра яе папярэднія адміністрацыйныя правапарушэнні і падкрэслілі недапушчальнасць паўтарэння такіх дзеянняў.

Цікава, што родная сястра Эльвіры Крысціна прытрымліваецца, наадварот, прабеларускай пазіцыі. За падтрымку пратэстаў 2020 года яна прайшла праз затрыманне ў 15 сутак ІЧУ, на яе была заведзеная крымінальная справа. У красавіку 2024 года Крысціна эвакуявалася ў Польшчу з дапамогай фонду BySOL.

Адміністрацыйны арышт ад “змагара-русафоба”

Пра затрыманне лета 2024 года Арцёма Агафонава стала вядома з паведамлення яго паплечніцы Эльвіры Мірсалімавай. Яна сцвярджае, што актывіста чакае адміністрацыйны арышт, і вінаваціць у гэтым “змагара-русафоба”, паводле даносу якога раней асудзілі і яе.

Агафонаў яшчэ ў чэрвені 2024 года заяўляў, што сутыкнуўся з пераследам сілавікоў. Ён вядомы як актыўны прыхільнік “рускага свету” ў Беларусі. Раней Агафонаў быў сябрам Аб'яднанай грамадзянскай партыі, але пасля анексіі Крыма перагледзеў погляды і стаў адкрыта падтрымліваць Расію.

Нядаўна ён трапіў у цэнтр канфлікту са Святланай Карульскай, журналісткай АНТ у Расіі. Агафонаў абвінаваціў яе ў “сістэмным нацыяналізме” і “нянавісці да расійскіх вайскоўцаў”. Справа дайшла да суда, які завяршыўся мірным пагадненнем, аднак актывіст застаўся вінен адвакату Карульскай каля 4 тысяч рублёў і быў вымушаны збіраць грошы праз сваіх прыхільнікаў.

Правакатара прызналі палітвязнем

20 лістапада 2024 года праваабарончы цэнтр “Вясна” ўнёс у спіс палітычных зняволеных 13 новых асоб, у тым ліку жыхара Гомеля Яўгена Катлярова, вядомага пад псеўданімам Яўген Какойта. Раней мужчына займаўся правакацыямі супраць незалежных медыя і пісаў даносы на апанентаў рэжыму, аднак у 2023 годзе сам сутыкнуўся з рэпрэсіямі, атрымаўшы некалькі адміністрацыйных пакаранняў.

У сакавіку 2024 года пасля запыту ў адміністрацыю Лукашэнкі аб законнасці татуіроўкі з “Пагоняй” ім зацікавіліся сілавікі. У верасні таго ж года Навабеліцкі суд Гомеля асудзіў яго на 1,5 года калоніі паводле артыкулаў аб дыскрэдытацыі Беларусі і абразе прадстаўніка ўлады. Працэс праходзіў у закрытым рэжыме.

Праваабаронцы заяўляюць, што пераслед Катлярова мае палітычны характар, і таму прызналі яго палітвязнем. 

Актывісту з Віцебска — 10 сутак

У сакавіку прыхільніку “рускага свету” і паплечніку мясцовай актывісткі Эльвіры Мірсалімавай Сяргею Лашкову суд Чыгуначнага раёна Віцебска прысудзіў 10 сутак адміністрацыйнага арышту.

Як паведамляе тэлеграм-канал “Витебск, я гуляю!”, Лашкоў, вядомы як майстар па ўладкаванні мансардаў, актыўна распаўсюджваў прарасійскія ідэі. Нагодай для арышту стаў, імаверна, лайк або рэпост у сацсетках, хоць дакладныя абставіны арышту застаюцца невядомымі.

Пасля суда Лашкоў выдаліў частку сваіх акаўнтаў у сацыяльных сетках.

“Інфаказачка” з Гродна — на 13 сутак

26 сакавіка 2025 года здарылася, бадай, немагчымае — суд Маскоўскага раёна Мінска асудзіў палітычную актывістку і вядомую даносчыцу Вольгу Бондараву на 13 сутак арышту. Пра гэта паведамілі яе сябры і пацвердзілі судовыя крыніцы.

Дагэтуль падавалася, што “дах” Вольгі Бондаравай настолькі ўплывовы, што дазваляе ёй скардзіцца не толькі на праўладных дэпутатаў, сілавікоў, міністэрскую бюракратыю, але і літаральна на святое — нявестку Аляксандра Лукашэнкі Ганну, якую больш ведаюць пад творчым псеўданімам Ганна Сялук. 

Паводле мужа Бондаравай Аляксандра, яго жонку пакаралі не за абразу і распальванне варожасці, а менавіта за распаўсюд “экстрэмісцкіх матэрыялаў”. Мужчына мяркуе, што арышт быў спланаваны, і адзначае, што пісаць скаргі ў падтрымку Вольгі бессэнсоўна.

Бондарава знаходзіцца ў ізалятары на Акрэсціна, і, паводле слоў мужа, “яе настрой застаецца баявым”.

Шрайбман: "Трэнда пакуль няма"

Як відаць, выпадкаў пераследу прарасійскіх актывістаў у Беларусі даволі шмат, але іх варта раздзяляць і не ўспрымаць як адзіны трэнд. Прынамсі так лічыць палітычны аналітык Арцём Шрайбман, які падзяліўся з Еўрарадыё сваім меркаваннем.

“Насамрэч апошніх выпадкаў недастаткова, каб казаць пра ўстойлівую тэндэнцыю. Гэта не нешта прынцыпова новае, асабліва ў выпадку з віцебскім актывістам Лашковым. Падобныя выпадкі пераследу прарасійскіх актывістаў ужо здараліся і раней. У тым ліку ў Віцебску і ў тым ліку з паплечнікамі Эльвіры Мірсалімавай і яе самой. Былі і суткі арышту, і штрафы, таму гэта не абавязкова сведчыць пра новы трэнд”.

А вось выпадак з Бондаравай эксперт разглядае як сапраўды нешта новае і незвычайнае.

“[Асабліва] у параўнанні з тым, што мы бачылі раней. Яна доўгі час заставалася недатыкальнай. Але ці звязаныя гэтыя два выпадкі паміж сабой — або гэта проста супадзенне ў часе? У мяне недастаткова інфармацыі, каб рабіць высновы, таму пакуль устрымаюся ад ацэнак”, — падкрэсліў Шрайбман.