Беларусь ХХІ: навошта патрэбна Кангрэс па рэпрэсаваных? Піша Севярын Квяткоўскі

23/09/2025 - 14:21

Беларусы / @tsikhanouskaya

У загаловак я вынес пытанне вядомага ў грамадска-палітычных колах актывіста. Актывіст не першы раз у жыцці адседзеў тэрмін за свае погляды, і на эміграцыю не збіраецца. Гэта прынцыповая пазіцыя, якую не ўсе разумеюць за мяжой. Сам факт пытання сведчыць, што беларускія сусветы множацца і аддаляюцца адзін ад аднаго. Як зоркі ў адной галактыцы. З іншага боку беларусы за мяжой і праўда мусяць адказваць на пытанне "навошта?".

Піша Севярын Квяткоўскі, пісьменнік, кіраўнік Фундацыі Belarus 2020.

Сам па сабе мой адказ адзінадумцу з Беларусі просты: яднанне. Кангрэс – адна з формул і форм аб’яднаня беларусаў за мяжой. А тэма палітзняволеных датычыць практычна кожнага. Тут у замежжы шмат хто пабываў за кратамі, яшчэ болей пазбегнулі арышту, таму што своечасова эвакуяваліся.

Цяпер чакаецца масавае вызваленне і выкіданне з краіны палітычных зняволеных. Талака па дапамозе ўжо пачалася: людзі прапануюць месцы ў сябе ў жытле, свае машыны, свае грошы ўрэшце рэшт.

У беларусаў за мяжой ёсць ідэя – узаемадапамога. Але гаворка пра тактычную задачу. Бо стратэгічная – зрабіць сваю беларускую прастору за мяжой. З універсітэтам, шпіталямі, і – я бы вельмі хацеў пабачыць – касай узаемадапамогі.

Я бачу так. Далей мая прапанова для роздуму. Мы – беларусы замежжа тыя, хто хоча, – абіраем групу людзей, якім давяраем свае грошы, плацім у касу ўзаемадапамогі ўнёскі-"падаткі", і пры патрэбе маем аплочаныя паслугі.

Прыклад ніжэй звязаны з чаканнем вялікай масы вызваленых і выстаўленых за мяжу. Чытаю ў сацсетцы як беларуская юрыстка кажа: будзе праблема з легалізацыяй у Польшчы, бо: такі і такі артыкул не дазваляе паскорыць працэдуры.

А ёй абазнаная ў польскім палітыкуме вядомая ў беларускіх колах асоба кажа: усё даўно вырашана – дапамога вызваленым будзе своечасовая, бо польскі закон дазваляе рабіць экстрэнныя захады. і рашэнне на ўзроўні прэзідэнта прынятае.

А калі мець свой беларускі "урад", хай сабе віртуальны, падобных дыскусій у публічнай прасторы не будзе. Усё неабходнае ў спрэчных сітуацыях будуць рабіць аплачаныя наўперад юрысты.

Для таго, каб падысці да глабальных пабудоваў грамадскага жыцця, трэба з чагосьці пачынаць.

Таму запланаваны на 26-28 верасня Кангрэс па палітзняволеных патэнцыйна мае большы абсяг тэмаў. Ён ёсць добрай пляцоўкай для ідэй і канкрэтных прапановаў на блізкую і аддаленую будучыню беларусаў па абодва бакі беларуска-небеларускай мяжы.