Як пагроза дэпартацыі каханага разбурае жыццё беларускі ў Літве

“Каханне на мяжы” — праект пра беларусаў і беларусак, чые адносіны праходзяць выпрабаванне палітыкай і вайной, гісторыі кахання, якое выжывае насуперак усяму.

Воля — беларуская актывістка, якая знайшла прытулак у Літве. Саша — яе каханы, вымушаны жыць на дзве краіны. Іх гісторыя магла б быць звычайнай, калі б не адно “але”: хваля дыскрымінацыі ў бок беларусаў у Літве, магчымае пазбаўленне ДНЖ ставіць пад пагрозу іх сустрэчы. Даведаліся, як гэта — жыць без магчымасці будаваць планы, праходзіць праз крызісы ў стасунках, захоўваць сябе ў эміграцыі.

*імёны герояў змененыя

“Жарты пра сяброўства скончыліся, гэта нешта нашмат больш глыбокае”

Воля з’ехала з Беларусі ў Літву пасля падзеяў 2020-га праз палітычны пераслед. Летась яна пазнаёмілася з беларусам Сашам, які вымушана жыве зараз на дзве краіны: у Беларусі ў яго маленькае дзіця, а ў Літве праца.

“Калі б не было гэтых усіх умоваў, мы, напэўна, ужо б жылі б разам, можа нават ажаніліся б, — апавядае Воля. — Але ўсіх яго знаёмых па адным прызнаюць “пагрозай нацыянальнай бяспекі Літвы”, і ёсць рэальная небяспека, што і з ім такое можа быць. Гуманітарны ДНЖ Сашы не падыходзіць, бо ў Беларусі маленькае дзіця, да якога ён павінен ездзіць”.

За апошні год колькасць беларусаў з часовым дазволам на жыхарства скарацілася больш чым на 9 тысяч чалавек. Яшчэ ў сакавіку парламентарыі-кансерватары прапанавалі ануляваць ужо выдадзеныя беларусам днж, калі тыя ездзяць у Беларусь часцей, чым раз на тры месяцы.

Боль усёй гісторыі, як кажа Воля, што пара разам, пакуль Літва не адмовіць Сашы ў дазволе на жыхарства.

“Я нават зараз адчуваю ком у горле, бо разумею, што ён мне стаў вельмі блізкім чалавекам. Усё магло б быць інакш, а мы нічога не можам змяніць увогуле, мы проста вымушаныя чакаць”.

Саша адразу распавёў Волі пра дзіця і што мусіць ездзіць у Беларусь. Воля прызнаецца, спачатку праблемы не было, бо ніхто не думаў, што ўсё выльецца ў штосьці сур’ёзнае.

“Калі ўсё пачыналася, былі жарты, што калі нешта не пойдзе, мы будзем сябраваць. Ты сустракаеш чалавека, з якім табе на сто адсоткаў камфортна, быццам вы ў мінулым жыцці былі разам, адчуваеш, што гэта абсалютна твой чалавек. А потым знаходзіш сябе на нейкай кропцы, што ўсё, жарты пра сяброўства скончыліся, гэта нешта нашмат больш глыбокае”.

“Знайшла для сябе паралель са студэнцкім жыццём”

Саша спачатку стараўся не казаць Волі, калі з’язджаў у Беларусь, пазбягаў апісанняў месцаў.

“Я добрая пара для сябе”

Зараз Саша жыве палову часу ў Літве, палову ў Беларусі. Для Волі такі фармат стасункаў не благі, бо ёсць магчымасць не быць разам 24/7, але ў той жа час яна прызнаецца, што ёй хацелася б, каб Саша больш часу праводзіў з ёй у Літве.

“Мне здаецца, што ён сумуе нашмат больш, і не таму, што ён больш прывязаны, а таму што проста неяк горш вытрымлівае адзіноту. Я ўжо даўно прывыкла адна вандраваць, хадзіць на канцэрты, у кавярні, я добрая пара для сябе. А ў яго інакш. Ну і падтрымлівае тое, што заўжды можна патэліць, паразмаўляць, напрацягу дня заўжды лістуемся”.

Воля дадае, што нягледзячы на тое, што пара разам толькі год, у іх сапраўды аднолькавае бачанне шматлікіх рэчаў.

“Нядаўна я чакала Сашу ў горадзе, было нейкае абсалютна магічнае святло, я зрабіла фота, а на наступны дзень выслала яму. І ён мне дасылае здымак, які зрабіў за некалькі секунд да таго, як забраў мяне. То бок у нас амаль два аднолькавыя здымкі, зробленыя без дамоўленасці”.

“Саша радуецца, калі я штосьці раблю ўпершыню з ім”

Сашы і Волі каля сарака гадоў. Яны пражылі вялікую частку жыцця з іншымі людзьмі — абодва ў разводзе. "Калі у такім узросце сустракаеш новага чалавека, які хутка становіцца блізкім, вельмі цяжка знайсці нешта агульнае, што не было б звязана з тваім мінулым", — кажа Воля.

Крызісы: “Лепш зараз ададраць гэты пластыр і шукаць штосьці прасцей”

Нягледзячы на ўсё цудоўнае, што ёсць у гэтых стасунках, Воля некалькі разоў спрабавала іх скончыць, бо разумела: чым далей, тым больш будзе балюча.