“Я б раіў не палохацца расстання”. Беларус распавядае пра стасункі праз мяжу

25/06/2025 - 18:10

Каханне на мяжы / Еўрарадыё

Больш за трыццаць гадоў разам, з якіх дзесяць — на адлегласці. Апошняе расстанне адбылося ў 2021 годзе, калі Віктар з’ехаў з краіны, асцерагаючыся пераследу з боку ўладаў, а Лёля засталася ў Мінску працаваць і даглядаць сталых бацькоў.

Мы пагутарылі з Віктарам, як гэта, жыць з жонкай на дзве краіны — Беларусь і Польшчу. І як захаваць стасункі на адлегласці.

*імёны герояў змененыя

Мы сустрэліся з Віктарам у кавярні ў цэнтры Варшавы. Высокі мужчына з усмешкай паказвае фотаздымкі жонкі і жартаўліва пытае: "Колькі б дала ёй гадоў?" Лёля — жанчына з фотаздымка — з Віктарам розныя, але адначасова вельмі падобныя, так часта бывае, калі людзі доўга разам.

Віктар кажа, што вымушаныя расстанні з жонкай пачаліся з першага году іх знаёмства. Але перакананы, што адносіны на адлегласці могуць быць не трагічнымі і прыносіць станоўчыя хвалі.

— Як заўсёды, былі вялізныя чэргі на беларуска-польскай мяжы, а ў жонкі толькі тры дні выходных. Вырашылі зладзіць рамантычную сустрэчу ў Вільні. Як нейкія закаханыя падлеткі, на нейтральнай тэрыторыі. Знялі ў Вільні гатэль і правялі разам шчаслівыя два дні. Штосьці ад твораў Рэмарка ў нашай цяперашняй сітуацыі – як трагічнае, так і рамантычнае, — прыгадвае Віктар.

Для іх не ўпершыню.

"Хлопчык аказаўся не проста цікавы, але і настойлівы"

Гісторыя Віктара і Лёлі пачалася як у кіно. На танцах у Доме адпачынку ў Ракаве, каля Мінску, Віктар, самаўпэўнены малады чалавек, абірае самую прыгожую дзяўчыну і запрашае яе на танец. Але выглядае, што ў Лёлі ўжо ёсць хлопец.

"Падыходзіць да мяне хлопец у дэсантнай форме, маўляў, ты вось тут танцаваў і ладна, але гэта мая дзяўчына, я маю наконт яе сур’ёзныя намеры. Але ён не ведаў, на каго нарваўся", — смяецца Віктар.

Раніцай Віктар вяртаецца ў Дом адпачынку — шукаць дзяўчыну. Задума выглядала сумнеўна, бо нават імя не паспеў спытаць. Але па апісанні «курносая бландынка, доўганогая, сімпатычная» адміністратарка Дома зразумела і падзялілася нумарам, дзе жыла Лёля.

Ён пагрукаў да яе ў пакой, дзе яна была з тым самым хлопцам, і проста спытаў нумар тэлефона.

Патэлефанаваць не паспеў – так супала, што менавіта ў гэтыя дні хатні тэлефон у кватэры дзяўчыны памянялі.

"Потым Лёля расказвала пра свае думкі, маўляў, цікавы хлопчык, але, відаць, не лёс. Але хлопчык аказаўся не проста цікавы, але і настойлівы. Я проста адразу зразумеў, што дзеля такой дзяўчыны зраблю ўсе, каб з ёй сустрэцца", — кажа Віктар. Праз даведачныя службы ён дазнаецца новы нумар тэлефона.

Першае спатканне адбылося 8-га сакавіка ў рэстарацыі "Сёмае неба" у гатэлі "Мінск" — кветкі і столік на дваіх перад самым аркестрам.

Першае расстанне на год: тэлефон на вахце, цягнік, ЗАГС

Першае расстанне адбылося ў першы ж год знаёмства. Лёля паступіла ва ўніверсітэт у іншы горад Беларусі, пары давялося жыць паасобку.

"Не было мэйлаў і мабільнікаў, а ў інтэрнаце тэлефон адзіны – унізе на вахце. Але мы ўсё адно сазваньваліся, часам я рабіў сюрпрызы і прыязджаў незапланавана. Суседка па пакоі тады тактычна сыходзіла, каб мы маглі пабыць разам, — смяецца Віктар. — Часам я бег на цягнік проста з працы, без рэчаў, без білетаў, у апошнюю хвіліну заскокваеш. А правадніца аднойчы рэальна мяне хацела скінуць!"

Паралельна з працай Віктар таксама вучыўся ва ўніверсітэце, рашэнне ажаніцца прыйшло, калі пасля чарговых выходных разам хлопец не паспеў на цягнік у Мінск.
"Я вярнуўся ў інтэрнат і кажу: "Ну колькі можна мне так ездзіць? Давай ажэнімся!" Яна адказала: "Ага, разбеглася". Я прыехаў у Мінск, пазваніў ёй і кажу: "А я ўжо заяву падаў у ЗАГС".

Расстанне на шэсць гадоў: сотні даляраў за званкі, папяровыя лісты, аська

Падаецца, усё жыццё лёс падкідваў Лёлі і Віктару выпрабаванні і расстанні. Праз некалькі гадоў пасля вяселля хлопцу прапанавалі працу ў Еўропе. Вырашалі доўга, але жаданне пабачыць свет і матэрыяльны чыннік пераважылі — заробак там быў у дзясяткі разоў вышэйшы, чым у Беларусі.

Расстанне доўжылася з перапынкамі шэсць гадоў, але пара сустракалася не радзей як раз на два месяцы: візаў не было, квіткі былі танныя.

"Мы сустракаліся падчас яе адпачынкаў, выходных. За мяжой я працягваў свае сюпрызы – некалькі разоў прылятаў у Мінск без папярэджання. Сазваньваліся па тэлефоне, сотні даляраў у месяц на гэта трацілі, потым, калі з’явіўся інтэрнэт, перапісваліся ў "асьцы", працягвалі пісаць папяровыя лісты. Сёлета я ўпершыню за шмат гадоў сваім крывым почыркам зноў напісаў ёй папяровы ліст — пра каханне".

Чаму Лёля не магла пераехаць у Еўропу? Працягвала вучыцца, а потым працавала. І Віктар сам хацеў вярнуцца ў Беларусь, а не заставацца назаўжды за мяжой.

"Жыццё разам не бывае бясхмарным"

"Вядома, праблемы ў нас таксама былі. У пэўныя гады негатыў і крыўды назапашваліся, жыццё разам не бывае бясхмарным. Бывала, я пакрыўджаны сыходзіў з дому і ўсю ноч хадзіў па горадзе. Бывала і на адлегласці: пагаворыш па тэлефоне, хтосьці кагосьці давядзе, і кідаеш трубку", — успамінае Віктар.

Віктар дадае, што ў іх з Лёляй не прынята праз слова казаць «я цябе кахаю», бо такія словы мусяць быць выкліканыя сапраўды эмацыйным парывам, а не пераўтварацца ў нешта дзяжурнае.

"Нават у нейкіх спрэчках мая жонка ведае, што калі я штосьці адстойваю, то не таму, што я аўтаматычна яе падтрымліваю, бо яна мая жонка. Мы абодва можам сказаць пра канфлікты з іншымі людзьмі — “ты тут не маеш рацыі”. Няма такога, што ў любой сітуацыі трэба падтрымліваць — што б той не рабіў. Не, трэба казаць праўду. Хаця вельмі рэдка бывае, каб мы не падтрымлівалі адно аднаго".

“Я б раіў не палохацца расстання”. Беларус распавядае пра стасункі праз мяжу

Тэхналогіі, якія дапамагаюць / Еўрарадыё

2020 год і апошняе расстанне: "Адзін з сілавікоў на нас глянуў і кажа: "А што з гэтымі маладажонамі рабіць?"

У 2020-м Лёля і Віктар разам трапілі на Акрэсціна.

"Мы выпадкова сустрэліся на двары, калі нас выводзілі, і я яе схапіў за рукі. Мы стаялі, счапіўшыся, адзін з сілавікоў на нас глянуў і кажа: "А што з гэтымі маладажонамі рабіць?" Маладажоны на той момант ужо гадоў 25 разам пражылі. Гэта была адзіная праява чагосьці чалавечага, што я ў гэтым гестапа пабачыў"

Пазней Лёлю выклікалі на допыт, дзе шмат пыталіся пра мужа.

"Яна тады сказала: "Я ўвогуле з ім развесціся збіраюся". Я смяюся: "Так, што гэта за экспромт? Мы з табой так не трэніраваліся!"

Яшчэ адным выпрабаваннем стала хвароба Віктара – кавід, якім ён заразіўся ў зняволенні. У цяжкім стане з двухбаковай пнеўманіяй мужчына апынуўся ў бальніцы.

"Жонка пасля распавяла, што ў адну з ночаў убачыла ў камп’ютары вынікі аналізаў і рэзкае пагаршэнне паказчыкаў. Памятаю, у тую ноч да мяне ў палату прыйшла медсястра, нешта пазачарговае мне тэрмінова ўкалолі. Аказалася, я быў амаль пры смерці".

Не была б жонка доктаркай, не было б цяпер і гэтага інтэрв’ю, з усмешкай гаворыць Віктар. І дадае, што гэтая сітуацыя яшчэ больш іх з’яднала.

"Людзі ў экстрэмальных сітуацыях альбо разбягаюцца, пагаршаюцца іх стасункі, або наадварот — аб’ядноўваюцца і пачынаюць праяўляюць свае лепшыя якасці".

Стасункі на адлегласці: "Цукеркава-букетны перыяд пасля 30 гадоў шлюбу"

Віктар з’ехаў з Беларусі ў 2021-м, асцерагаючыся пераследу з боку ўладаў. Галоўная прычына, чаму Лёля не можа прыехаць да Віктара — у Беларусі застаюцца яе пажылыя бацькі. Другая прычына — яе праца доктаркай. Пачынаць за мяжой доктарам не так проста: некалькі гадоў трэба патраціць на розныя іспыты і пасля пачаць з мінімуму. Так сям’я зноў апынулася ў вымушаным расстанні.

"Калі я кажу, што жонка стала зусім іначай, больш беражліва да мяне ставіцца пасля майго апошняга ад’езду, — яна нібыта не пагаджаецца. Але я ўпэўнены, што гэта праўда. Расстанні і перашкоды толькі загартавалі нашыя адносіны. У нас зараз цукеркава-букетны перыяд пасля 30 гадоў шлюбу. Жывем думкай аб сустрэчы. Яна мне нядаўна перадала падарункі, цэлы пакецік з мілымі дробязямі. І я ёй перадаў з сябрам пасылачку — шакаладкі, прысмакі, сыры, маечку".
(фота пасылкі)

Пасылка / Архіў

Віктар заўжды вельмі рыхтуецца да прыезду каханай. Прыбіраецца ў хаце, набывае пірожныя ў іх любімай цукерні, віно, купляе авакада, ласося, вугра. Праграма наведвання Лёляй Варшавы максімальна насычаная — паркі, музеі, выставы, рэстараны, беларускія імпрэзы.

Натуральна, пара сустракалася са стэрэатыпамі, што каханне на адлегласці немагчымае. Лёлі кажуць даволі блізкія сябры, маўляў, ён там сабе маладую знойдзе. Але Віктар на гэта адказвае: "Мы не такія, як усе".

І дадае: "Калі б мяне паклікалі чытаць лекцыі пра каханне, я б раіў не палохацца расстанняў, бо мне здаецца, гэта асвяжае пачуцці. З лімона расстання можна зрабіць ліманад рамантыкі і ўзаемапавагі. Адлегласць можна ўспрымаць не як праблему, а як перавагу. Мы выбіраем псіхалагічны механізм, які не дазваляе ўпадаць у нейкі негатыў, у дэпрэсію. Сустрэчы праз перапынкі таксама можна ўспрымаць найперш як нешта рамантычнае".

"Усё жыццё жыву ў здаровых стасунках"

Мужчына перакананы, што маленькія знакі ўвагі вельмі важныя, яны падтрымліваюць стасункі і калі вы побач, і на адлегласці. Гэта не проста сказаць "я цябе кахаю", а праява рэальных пачуццяў.

"У мас-культуры, у розных анекдотах можна пабачыць, як муж і жонка забываюцца пра гадавіну вяселля, — для нас гэта немагчыма. Мы рыхтуемся да гэтага свята, спрабуем менавіта на гэтыя дні арганізоўваць паездкі ў іншыя краіны. Для мяне ўвогуле дзіўныя размовы, што немагчыма ўсё жыццё кахаць аднаго чалавека. Гэта як з бацькамі і дзецьмі, мы іх любім і не кажам: "Ой, нешта яны надакучылі, давай іх заменім".

Віктар кажа, што з узростам ён і жонка пачалі больш беражліва адно да аднаго ставіцца, бо разумеюць «небяспеку эмацыйных усплёскаў», якія могуць прывесці да чагосьці непапраўнага. Але пры ўсім гэтым трэба мець свае асабістыя межы.

"Не ўяўляю, каб я «адпрошваўся» у жонкі пагуляць у футбол ці сустрэцца з сябрам. І яна ніколі не адпрошвалася ў мяне. Як, уласна, зараз можа выглядаць кантроль, калі мы жывем у розных краінах? Звычайна самі адно адному распавядаем, як прайшоў дзень. У нас ёсць узаемадавер і разуменне адно аднаго. Сачэнне, падгляданне, якое зараз распаўсюджана, я гэтага не прымаю і не разумею. Усё жыццё жыву ў здаровых стасунках, атрымліваецца".

Што такое каханне?

Што такое каханне? Віктар адказвае, што пры ўсім тым, што гэта найперш вобраз, настрой, канцэпцыя і "праца душы" — у іх з Лёляй каханні прысутнічае элемент містыкі. "Наш шлюб відавочна быў заключаны на нябёсах, толькі рацыянальна яго не патлумачыш".

"Ёсць нешта ад божанькі, тое, што нам даецца зверху. З Лёляй жаданне аддаваць, насіць на руках, дарыць падарункі і пачуцці ўзнікла з першай сустрэчы. Без пэўнай долі містыкі і нематэрыяльнага наша каханне не пратрымалася б 30 гадоў. Хачу, каб гэтая божая кропелька заўжды ў нас захоўвалася і нам дапамагала".