Праўладны Cаюз кінематаграфістаў стварае дзяржаўную акцёрскую базу. Навошта?

Абноўлены летась праўладны “Беларускі саюз кінематаграфістаў” (далей БСК) запусціў новую ініцыятыву.

Кіраўніцтва саюза плануе стварыць адзіную акцёрскую базу дадзеных. Дзеля гэтага яны збіраюцца з 7 да 24 красавіка правесці кастынгі, фота- і відэапробы акцёраў прафесійных і аматарскіх тэатральных калектываў, якія, паводле задумы, будуць браць удзел у здымках фільмаў пад патранажам БСК.

Мерапрыемствы пройдуць як у абласных, так і ў раённых гарадах краіны: Магілёве, Бабруйску, Брэсце, Гродне, Віцебску, Мінску.

“Фільтр для зручных і лаяльных”

Стварэнне такой акцёрскай базы, якой будзе кіраваць дзяржава, патэнцыйна падымае шмат праблемных пытанняў. Напрыклад, ці трапяць туды акцёры, якія знаходзяцца ў “чорным спісе” сілавых органаў. І ці будуць улады выкарыстоўваць базу як інструмент цэнзуры ў сферы культуры. 

Сітуацыю Еўрарадыё пракаментавала беларуская прадзюсарка, якая пажадала застацца ананімнай праз бяспеку.

“Шчыра кажучы, я не разумею: хто і як будзе распараджацца гэтай базай? Хто зможа праглядаць дадзеныя акцёраў? Толькі “свае” студыі і прадакшны ці любы рэжысёр і прадзюсар? Як будуць перадавацца кантакты? На запыт ці праз нейкі закрыты доступ? Якую інфармацыю акцёры павінны падаваць? Ці будуць там фільтры “на карысць дзяржавы”? Ці можна будзе выдаліць свае дадзеныя з базы, калі акцёр перадумае? Усё гэта невядома”.

Суразмоўніцу турбуе, што стварэннем базы займаецца кастынг-дырэктарка прыватнай кампаніі “Белроскіно” [Саюз кінематаграфістаў узначальвае Яўген Арэндарэвіч, дырэктар гэтай кампаніі — Еўрарадыё] пры падтрымцы Міністэрства культуры. 

“Фактычна кампанія атрымлівае доступ да ўсіх дадзеных акцёраў і магчымасці кантраляваць, хто будзе здымацца, а хто — не. Гэта ўжо не пра рынак і канкурэнцыю, а пра манаполію, дзе адміністрацыйны рэсурс змешваецца з асабістымі інтарэсамі.

Яшчэ цікавейшае тое, што стваральнікі гэтай “ініцыятывы” раней запускалі платную базу акцёраў у сваёй кампаніі. Людзі плацілі немалыя грошы, каб у яе трапіць. Цяпер пытанне — ці вернуць ім гэтыя грошы? Ці тыя, хто ўжо заплаціў, проста акажуцца лішнімі?

Да таго ж у Беларусі ўсе разумеюць, што акцёраў правяраюць спецслужбы, і вырашаць, хто будзе здымацца, будзе не рынак, а хтосьці “наверсе”. Атрымліваецца, што гэтая база — проста фільтр для зручных і лаяльных, а незалежныя акцёры туды нават не патрапяць”, — кажа прадзюсарка.

Звычайна акцёрскія базы фарміруюцца натуральным чынам — праз кастынг-дырэктараў, прадзюсараў, праекты, агенцтвы і агентаў. А не на загад зверху.

“Падобныя цэнтралізаваныя акцёрскія базы ствараліся галоўным чынам у краінах з жорсткім дзяржаўным рэгуляваннем кінаіндустрыі — у Савецкім Саюзе, у Кітаі.

У нармальным рынкавым асяроддзі акцёрскія базы належаць кастынгавым кампаніям, агенцтвам, прадакшнам, і доступ да іх маюць усе прадакшны. Ніхто не патрабуе цэнтралізаванага ўліку і дазволу “зверху”.

З іншага боку, для акцёраў з рэгіёнаў гэта, вядома, можа быць шанцам — магчымасцю трапіць у поле зроку рэжысёраў і атрымаць хаця б нейкую працу. Пытанне толькі ў тым, якой цаной і хто ў выніку будзе гэтым кіраваць”, — падсумоўвае суразмоўніца.

Пра радыкальнае стаўленне да нелаяльных артыстаў у снежні мінулага году выказваў новы міністр культуры і актор Руслан Чарнецкі. Чыноўнік падчас прапагандысцкага стрыму "Мінск — Масква" заявіў, што працягне чысткі ў культурным сектары краіны.

"У культуры не павінна быць людзей, якія працуюць не на сваю краіну, а дапамагаюць ворагам. Бо гэтая сфера мае вялікі ўплыў на грамадства. І мы павінны жыць адной ідэяй, мэтай. Ворагі нам тут не патрэбныя", — заявіў Чарнецкі.