Бізнесмен, блізкі да Лукашэнкі, дапамагаў пашыраць польскі бізнес у Афрыцы — СМІ

Беларускі бізнесовец Аляксандр Зінгман, блізкі да Лукашэнкі, мае шчыльныя сувязі з уплывовым польскім бізнесоўцам Вітольдам Карчэўскім. Абодва яны маніпулявалі польскімі палітыкамі дзеля выгадных кантрактаў у Афрыцы.

Карупцыйную схему выявіла ў 2015 годзе Цэнтральнае антыкарупцыйнае бюро Польшчы (CBA). У распрацоўку ўзялі Карчэўскага — віцэ-прэзідэнта кампаніі Contractus, якая шмат гадоў займаецца гандлем сельскагаспадарчай тэхнікай з краінамі Усходу. У краінах Афрыкі кампанія стала бенефіцыярам "крэдытаў дапамогі", якія польскі ўрад вылучаў краінам, якія развіваюцца. Гаворка ідзе пра сотні мільёнаў злотых, піша польскае выданне Onet.

У рамках "крэдыту дапамогі" Польшча вылучала краінам ільготныя крэдыты на канкрэтныя мэты — напрыклад, на мадэрнізацыю сельскай гаспадаркі. Улады краіны абвяшчалі тэндар, у якім могуць удзельнічаць толькі польскія кампаніі, а кантракты ўзгадняліся Мінфінам ды іншымі дзяржаўнымі ведамствамі Польшчы. Польскія кампаніі атрымлівалі аплату з бюджэту Польшчы.

Падчас расследавання CBA запісала тысячы размоў Карчэўскага з польскімі палітыкамі, а таксама з Зінгманам. Некаторыя з іх публікуе польскае выданне. Напрыклад, 6 чэрвеня 2016 года Карчэўскі і Зінгман абмяркоўвалі візіт у Беларусь міністра сельскай гаспадаркі Польшчы Кшыштафа Юргеля. Карчэўскі казаў, што міністр любіць выпіць, а Зінгман абяцаў напаіць Юргеля ў рэстаране Falcone, якім валодала кампанія Карчэўскага, а кіравала жонка Зінгмана.

"Нашы суразмоўцы сыходзяцца ў адным: менавіта Зінгман дапамог стварыць бізнес-імперыю Карчэўскага — падляшскага прадпрымальніка, які меў добрыя стасункі з польскімі палітыкамі розных партый, а затым ператвараў гэтыя знаёмствы ў канкрэтныя рычагі ўплыву і выгадныя кантракты, у тым ліку на праекты ў Афрыцы, якія фінансуюцца з дзяржаўных сродкаў", — піша Onet.

Былы супрацоўнік кампаніі Contractus расказаў журналістам, што менавіта Зінгман далучыў Карчэўскага да афрыканскага бізнесу — даваў кантакты, казаў, што рабіць і каму тэлефанаваць. Яшчэ адзін суразмоўца заявіў, што Зінгман ставіў перад Карчэўскім мэты і сачыў за іх выкананнем. Паводзіны Зінгмана ў Беларусі ён апісвае так:

"Неяк ён і Карчэўскі ехалі па Мінску на "хамеры", які належаў Зінгману. На дарогах былі заторы, і Зінгман проста паехаў па тратуары. Пешаходы кінуліся ў бакі, а міліцыянты яму толькі казыралі. Было відаць, што гэта вельмі ўплывовы чалавек".

У 2015 годзе кампанія Карчэўскага Contractus выйграла 11 кантрактаў на 82 млн долараў — на праекты па мадэрнізацыі сельскай гаспадаркі ў Кеніі. Спецслужбы з праслушак выявілі, што такія поспехі сталі магчымыя дзякуючы сувязям Карчэўскага з Зінгманам.

Абвінавачанне Карчэўскаму выставіла ў 2019 годзе рэгіянальная пракуратура ў Беластоку. Яно датычыла абяцання даць сакратару кабінета міністра сельскай гаспадаркі Кеніі хабар, калі тэндар выйграе кампанія Карчэўскага. Хабар павінен быў паступіць праз завышаныя рахункі, якія аплачваюцца з крэдыту ад Банка нацыянальнай гаспадаркі (BGK). Гэтая схема значнага завышэння выдаткаў, якія аплачваюцца праз BGK, выкарыстоўвалася і пры іншых кантрактах у Афрыцы, сцвярджае CBA. Таксама пракуратура атрымала ад CBA інфармацыю, што Карчэўскі дарыў падарункі польскім чыноўнікам, якія дапамагалі яму выйграваць тэндары.

Польская пракуратура папрасіла ў беларускіх калег юрыдычную дапамогу наконт Зінгмана. Яго дапыталі ў Мінску — ён сказаў, што проста з'яўляецца спецыялістам у бізнесе.

Зінгман і Карчэўскі актыўна працавалі ў Замбіі, Сенегале і Танзаніі. У снежні 2016 года Зінгман, як выявіла праслухоўка, казаў Карчэўскаму, што сустракаўся з прэзідэнтам Замбіі, і заявіў, што "мы забралі гэтую краіну для сябе". Ён абяцаў Карчэўскаму ад Замбіі кантракт на пабудову сіласаў на суму 100 млн даляраў, але за гэта прэзідэнту Замбіі трэба было падарыць два трактары. Таксама Зінгман заяўляў, што прэзідэнт Замбіі абяцаў сваю дапамогу пры падпісанні аналагічных кантрактаў з Танзаніяй і Сенегалам.

Праз Карчэўскага Зінгман дапамагаў беларускім бізнесоўцам. У лютым 2017 года ён дапамагаў арганізаваць бяспечны праезд праз мяжу для Юрыя Шулейкі — тады намесніка старшыні Гродзенскага аблвыканкама, а потым намесніка прэм'ер-міністра. Шулейка прасіў дапамагчы яму перасячы мяжу ў Брузгах. Карчэўскі даручыў сваёй памочніцы звязацца з палкоўнікам Юзэфам Коснам — былым камандзірам Падляшска-Мазурскай брыгады памежных войскаў.

Прадстаўнік Зінгмана Дэлнора назваў ілжывымі звесткі польскіх журналістаў. Ён адмаўляе, што Зінгман звязаны з беларускімі службамі ці мае асабістыя сувязі з Лукашэнкам, а таксама што ён сустракаўся з польскімі палітыкамі або займаўся гандлем зброяй.