“Я нават думала, што ён будзе адзіным кандыдатам”: беларусы пра выбары-2025

Згодна з апошнімі вынікамі апытання Chatam House, толькі 63% апытаных беларусаў дакладна ці хутчэй за ўсё збіраюцца галасаваць на сёлетніх выбарах. Шмат хто ці лічыць, што ад іх мала што залежыць, ці не вельмі верыць у сумленны падлік галасоў.

Гэта сацыялогія, а як кажуць “на зямлі”? Еўрарадыё звярнулася да беларусаў і спытала іх пра адчуванні наконт кампаніі 2025-га і пра тое, за каго б яны галасавалі, калі б маглі абраць каго хочуць.

“Нават не скарыстаюся бясплатным праездам”

“Ніяк”, — так на пытанне пра стаўленне да выбараў адказвае жыхарка Мінска Марына.

“Не пайду, нават не падумаю. Не цікаўлюся, нават не ведаю, хто яшчэ ў кандыдатах, настолькі мне гэта здаецца некарысным, нецікавым, непатрэбным — ніякім.

Я самаўладкаваная. Жыву пад Мінскам, а прапісаная ў Мінску. Нават не скарыстаюся бясплатным праездам.

У нядзелю я буду праводзіць час з сынам, можа, працаваць, можа, з сяброўкай пагуляем, у лес сходзім. Буду намагацца меней пра гэта думаць.

Наколькі я ведаю, многія не ідуць. Ніяк не хочуць у гэтым удзельнічаць. І ніхто нічога добрага не чакае. Гэта нейкая юрыдычная фармальнасць”.

Марына лічыць, што выбары ўжо ні на што не ўплываюць у краіне.

“Я думаю, што нічога не зменіцца. Чакаць, што будзе нешта такое… Цэны могуць падняцца пасля выбараў”.

Калі б можна было галасаваць свабодна, то выбар жанчына зноў бы зрабіла на карысць Святланы Ціханоўскай.

“Калі б у спісе была Святлана, то зноў за яе. Можа, [гэта] нейкая жаночая салідарнасць. Для мяне гэтая дзяўчына і яе сяброўкі сталі маральнай унутранай апорай, якая не дазваляе мне, жанчыне, сказаць: “Усё, я больш пра гэта не думаю ніколі”. Яны неяк мяне прымусілі мець мужнасць і сілу чакаць, сілу захаваць сябе ў бяспецы. Не магу сказаць, што яны прымусілі мяне нешта рабіць, але нейкі стрыжань яны ўва мне захавалі”.

“Вось бы адмяніць пасаду прэзідэнта”

60-гадовы Сяргей кажа, што не хадзіў на выбары ў 2020 годзе і шкадуе пра гэта.

“Вырашыў хадзіць, але цяпер настолькі ўсё зразумела, што шкада часу нават усіх выкрэсліваць. Не пайду. А калі ўсе не пойдуць — будзе выдатна. Людзі паглядзяць у вокны на вуліцу, а там нікога, як 1 студзеня, а ўвечары па тэлевізары 90%. Будзе смешна”.

27-гадовая Алена таксама называе сёлетнія выбары “цыркам на дроце”.

“Я нават думала, што ён будзе адзіным кандыдатам. Мне зразумела, чаму яны праводзяцца ў студзені. Насамрэч пакуль я думаю, як лепей зрабіць. Не бачу сэнсу ў выбары без выбару, а паказваць, нібыта ў нас неверагодная яўка, таксама не хочацца. Таму ў сумневах, ці ёсць сэнс увогуле.

Ёсць чуткі — але ж я думаю, не чуткі, — што зноўку інэт блакаваць будуць. Бо ўжо ноччу гадзіну ці трохі менш перыядычна не працуе вайфай і мабільны інтэрнэт. Ведаю, бо працую па амерыканскім часе і нічога не функцыянуе нармальна, нават гугл-чат не загрузіць. Таму, хутчэй за ўсё, буду спаць, чытаць кнігі і чэкаць навіны па магчымасці”.

Абое на свабодных выбарах аддалі б перавагу кандыдату Віктару Бабарыку.

“Я б галасавала за Бабарыку. Гэты чалавек мае харызму, умее весці бізнес і камунікацыю, не пабаяўся адкрыта выступіць супраць і не адышоў ад свайго пункту гледжання, падабраў сабе неверагодную каманду, якая змагалася да апошняга. Лічу гэта паказчыкам”, — сказала Алена.

“Калі б выбары былі свабоднымі, прагаласаваў бы, хутчэй за ўсё, за Бабарыку, бо яго прафесійны вопыт дапамог бы краіне ў эканамічным плане, а яго дэмакратычныя каштоўнасці рухалі б краіну ў правільным напрамку на шляху да статусу свабоднай еўрапейскай краіны”, — дадаў Аляксандр.