У РБ не можа быць вялікай пенсіі? Павышэнне не зробіць пенсіянераў багацейшымі

17/08/2023 - 15:24

ФСАН складана знаходзіць грошы для цяперашніх пенсіянераў. Далей будзе горш / Еўрарадыё

ФСАН складана знаходзіць грошы для цяперашніх пенсіянераў. Далей будзе горш / Еўрарадыё

З верасня ў Беларусі на 5% падымуць усе віды працоўных пенсій, то-бок па ўзросце, за выслугу гадоў, па інваліднасці, з нагоды страты карміцеля. Да гэтага іх падымалі ў траўні, таксама на 5%. Невялікія павышэнні адбываюцца некалькі разоў на год і дапамагаюць падтрымліваць рэальныя пенсіі прыкладна на адным узроўні.

Паводле папярэдняй ацэнкі Мінпрацы, у сярэднім пенсіі з верасня складуць 737 рублёў. З гэтымі грашыма беларускія пенсіянеры відавочна не змогуць прабавіць старасць у падарожжах хаця б па Беларусі.

Еўрарадыё даведалася, чаму так адбываецца.

Чаму пенсіі павышаюцца, але застаюцца невялікімі?

Пенсіі пералічваюцца некалькі разоў на год, бо нават нізкая інфляцыя азначае, што паступова за тую ж суму можна купіць усё менш. Напрыклад, у траўні пенсіі выраслі на 5% у дачыненні да красавіка, але ў чэрвені ўжо аказаліся на 0,3% ніжэйшыя, чым у траўні. І так з месяца ў месяц пенсіі патроху страчваюць сваю пакупніцкую здольнасць.

З вераснёўскім павышэннем будзе гэтаксама: пенсіянеры могуць чакаць, што спачатку пенсіі ў рэальным выражэнні будуць расці, лічыць старшы навуковы супрацоўнік BEROC Анастасія Лузгіна.

— Безумоўна, калі пенсіі павышаюцца ў намінальным выражэнні, то яны будуць павялічаныя і ў рэальным выражэнні. Адпаведна, калі доўга не павышаць іх, то праз інфляцыю, нізкая яна ці высокая, яны ўсё роўна паволі будуць зніжацца ў рэальным выражэнні. Таму перыядычна дзяржава пералічвае пенсіі.

В Беларуси не может быть большой пенсии? Повышение не сделает пенсионеров богаче

Чым раней вы задумаецеся пра пенсію, тым больш шанцаў, што заслужаны адпачынак будзе камфортным / Еўрарадыё

Пакуль выплаты ідуць толькі з ФСАН, пенсіі ў Беларусі проста не могуць стаць высокімі. У ФСАН няма запасаў, а цяперашнія пенсіі забяспечваюцца ўнёскамі цяперашніх работнікаў. Людзі старэюць і з'язджаюць, таму адлічэнняў маладых проста не хапае на старэйшае пакаленне. А магчымасці эфектыўна збіраць на пенсіі самастойна ў Беларусі фактычна няма.

З 1 кастрычніка 2022 года з'явілася праграма, паводле якой беларусы могуць дадаткова адлічваць частку заробку на пенсіі. Дзяржава нават паабяцала дадаваць грошай тым, хто скарыстаецца гэтай праграмай.

Аднак, як разлічвала Еўрарадыё, выніковая сума атрымліваецца зусім невялікая. І не факт, што да вашага выхаду на адпачынак па ўзросце грошы не з'есць інфляцыя ці яны не знікнуць праз якіх-небудзь катаклізмы.

Тут сярод іншага важная здольнасць дзяржавы захоўваць частку пенсійных грошай у надзейных інструментах за мяжой і ў цэлым давер да дзяржінстытуцый. З гэтым у Беларусі ёсць праблемы.

— У Беларусі даўно наспела пенсійная рэформа, у тым ліку з назапашвальным элементам. Яшчэ ўчора гэта трэба было рабіць. Але, на жаль, не было рашэння пра такое рэфармаванне. Таму цяпер мы маем толькі дзяржаўную частку, хоць яе імкнуцца дацягнуць да мінімальнага ўзроўню, які ў сусветнай практыцы лічыцца дапушчальным. Гэта прыкладна 40 працэнтаў ад сярэдняй заработнай платы.

Акрамя таго, ёсць несправядлівасць з размеркаваннем тых невялікіх сродкаў, якія ідуць на пенсіі беларусаў.

— У кожнага чалавека свая пенсія. Ёсць градацыя, складаная формула, як разлічваецца пенсія кожнага чалавека. Вядома, яна залежыць і ад узроўню заробку, і ад колькасці прапрацаваных гадоў, і ад таго, працаваў ён пасля дасягнення пенсійнага ўзросту ці не. То-бок шэраг фактараў ўлічваецца.

Але ў Беларусі дыферэнцыяцыя пенсій невысокая. Нават у чалавека з вельмі высокім заробкам пенсія не будзе ў разы вышэйшай. Усе больш-менш ураўноўваюцца. І гэта таксама няправільна, бо людзі, якія атрымлівалі нашмат большы даход, плацілі больш падаткаў, у выніку могуць разлічваць на павышаную, але не такую высокую пенсію, як калі б у іх былі б пенсійныя назапашванні на свой асабісты рахунак, — заключае Анастасія Лузгіна.