Пуцін пераходзіць чырвоныя лініі — Лукашэнка гэта разумее і яму страшна

10/09/2025 - 18:54

Аляксандр Лукашэнка і Уладзімір Пуцін / Reuters

Выступ кіраўніка генштаба УС Беларусі Паўла Муравейкі, які з пафасам распавёў, як у Беларусі ратавалі Польшчу, перадаючы інфармацыю пра беспілотнікі — праўда ці чарговы прапагандысцкі закід? Чаго баіцца Лукашэнка, знаходзячыся паміж Захадам і Расіяй, і чаму маўчыць?

На гэтыя ды іншыя пытанні Еўрарадыё адказвае гісторык і палітычны аглядальнік Аляксандр Фрыдман.

Гэта ўсё Пуцін!

— Па-першае, рэжым Беларусі жадае зняць з сябе ўсялякую адказнасць і падкрэсліць, што не мае аніякага дачынення да прылёту дронаў у Польшчу, — каментуе Аляксандр Фрыдман выказванне Паўла Муравейкі. — Па-другое — канешне, гэта прапаганда, маўляў рэжым не толькі не меў да гэтага дачынення, але яшчэ і дапамагаў Польшчы ў барацьбе з дронамі, якія раптам паляцелі на яе тэрыторыю.

І вось яшчэ адзін момант, які мы не будзем выключаць: тое, што адпрацоўвае Муравейка — гэта частка адпаведнага сцэнара аперацыі, якая магчыма была распрацавана ў Расіі. То бок беларускі бок папярэдзілі, што пойдуць дроны і сказалі, як правільна рэагаваць на сітуацыю. Вось так.

Пакуль у нас няма падрабязнасцей наконт гэтай гісторыі, але тое, што абмен інфармацыяй паміж бакамі ідзе нават у сённяшніх умовах — гэта таксама сенсацыяй не з’яўляецца. Такое было і раней.

Лукашэнка адыходзіць у бок?

Тое, што рабіў Лукашэнка ў дачыненні да польскага боку апошнім часам і раней, падаецца мне спробай звярнуць на сябе ўвагу. Прынцып такі: вось глядзіце, мы можам вам зрабіць такое, а маглі б не рабіць — вось вы з намі паразмаўляйце і магчыма мы нейкім чынам дамовімся (асабліва на нашых умовах).

Лукашэнка ідзе ў гэтым напрамку, але яму вельмі цяжка. З аднаго боку — ціск Расіі. Ён велізарны, бо Расія рэалізуе свае планы. Лукашэнка гэта разумее, але таксама ён разумее і тое, што ўсе гэтыя планы-правакацыі з боку Пуціна могуць прывесці да таго, што вайна прыйдзе ў Беларусь.

І вось з аднаго боку ён удзельнічае ў гэтых правакацыях, бо шукае для сябе выгаду, а ў шматлікіх іншых выпадках у яго няма голасу, бо рашэнні прымаюцца ў Расіі. То бок ён удзельнічае ў гэтым, а з іншага боку спрабуе мінімізаваць наступствы для сябе, для свайго рэжыму. І ён не хоча, каб у рэшце рэшт Беларусь стала часткай вайны. Бо зразумела, што калі сутыкненне паміж НАТА і Расіяй усё ж будзе, гэта адбудзецца хутчэй за ўсё ў тым ліку і на тэрыторыі Беларусі.

Такім чынам, гісторыя з затрыманнем польскага манаха мне падаецца экспромтам беларускіх спецслужбаў: яны хацелі падвысіць уплыў на Польшчу, маўляў — глядзіце ў нас ёсць яшчэ чалавек, якога вы жадаеце атрымаць, і вось калі вы нам нешта прапануеце, тады можам дамовіцца і наконт гэтага чалавека, і, магчыма, наконт Пачобута — вось такая логіка з боку беларускага рэжыму.

Але тут ён памыліўся. Тое, што прыйшло ў выніку — закрыццё мяжы, прычым не зразумела, як усё будзе далей, гэта канешне зусім не тое, чаго хацеў бы ў выніку атрымаць Лукашэнка, таму і зараз ён, па магчымасці, імкнецца змягчыць сітуацыю.

Лукашэнка зусім не зацікаўлены ў эскалацыі, бо разумее, што ў гэтай вялікай палітычнай гульні — ён толькі частка, прычым — частка менавіта расійскай гульні.

Пакуль у Польшчы разбіраюць абломкі дронаў, Лукашэнка віншуе з народзінамі Ларысу Доліну — што за сюр?

— Я думаю, што зараз Лукашэнка вядзе перамовы з Пуціным і высвятляе, што там насамрэч адбылося, — адказвае Аляксандр Фрыдман на пытанне, чаму Лукашэнка ігнаруе запуск дронаў у бок Польшчы, частка якіх прыляцела з тэрыторыі Беларусі. — Пытанне з дронамі цікавае. Ці інфармуюць Лукашэнку ўвогуле пра тое, што там плануецца на мяжы ці проста ставяць перад фактам? Апошняе таксама магчыма.

Зараз Лукашэнка выкарыстоўвае тую тактыку, якую заўсёды выкарыстоўвае ў цяжкім і непрыемным для сябе становішчы. Ён маўчыць і чакае. Ён хоча перасядзець самую напружаную сітуацыю і не хоча дэманстраваць, што гэта насамрэч вельмі важна і што пра гэта трэба размаўляць.

Думаю, што пакуль ён будзе сябе паводзіць менавіта так. Калі раптам адбудзецца новы этап эскалацыі і яна выйдзе на новы ўзровень, тады і Лукашэнку прыйдзецца выказвацца.

Пакуль уся дыскусія, якая развіваецца ў еўрапейскіх краінах і ў самой Польшчы, для Лукашэнкі спрыяльная, бо ў гэтым кантэксце разглядаецца менавіта роля Расіі. Пра нейкую адказнасць Беларусі ці Лукашэнкі гаворкі няма.

Пакуль мы бачым сітуацыю: частка дронаў заляцела з тэрыторыі Беларусі, але ніхто не абвінавачвае Лукашэнку, што ён гэтыя дроны запусціў. Тым не менш яго рэжым ужо даўно ўспрымаецца як частка расійскай палітыкі. Разумеючы магчымыя наступствы для сябе, Лукашэнка спрабуе праз сваіх людзей (таго ж Муравейку) перадаць: не-не, мы да гэтага не маем ніякага дачынення. Дроны не нашы.