Хабары і сувязі з Лукашэнкам: як славенская фірма ўнікае пакарання ў Беларусі
Кампанія Riko падпісала кантракт на рэканструкцыю падстанцыі ў Мінску ў сакавіку 2017 / riko.si
У верасні 2024 года былога намесніка міністра энергетыкі Міхаіла Міхадзюка асудзілі на шэсць гадоў за хабар ад славенскай кампаніі Riko. Сама фірма, якая дзесяцігоддзямі працавала ў Беларусі, ніякага пакарання не панесла і спакойна працягвае сваю дзейнасць у краіне.
Публічна не паведамлялася, хто менавіта з кампаніі Riko даваў хабар высокапастаўленаму чыноўніку. Але журналісты-расследавальнікі з "Бюро" сумесна са славенскім выданнем Oštro і пры падтрымцы "Кіберпартызан" вызначылі меркаванага хабарадавальніка.
"Ёсць падставы меркаваць, што гэта кіраўнік прадстаўніцтва Riko ў Беларусі Жыварад Смільковіч", — паведамілі расследавальнікі "Бюро".
Сустрэчы і сувязі з сям'ёй Лукашэнкі
Сустрэчы беларускага чыноўніка і славенскага бізнесоўца праходзілі ў кватэры першага.
"Нявестка Жыварада Дар'я — суседка Міхадзюка. А яе муж Мілуцін працуе разам з бацькам у прадстаўніцтве Riko", — кажуць журналісты.
Таксама выявілася, што Смільковіч і яго сям'я звязаныя з сям'ёй Лукашэнкі. Сын Жыварада вёў сумесны бізнес з Іванам Смольскім, былым супрацоўнікам Службы бяспекі Лукашэнкі і выканаўчым дырэктарам Прэзідэнцкага спартыўнага клуба, які ачольвае Дзмітрый Лукашэнка. Журналісты высветлілі, што Жыварад і Мілуцін некалькі разоў лёталі з сям'ёй Дзмітрыя і Ганны Лукашэнкі на адпачынак.
А ў сакавіку 2023 года ўрад Сербіі прызначыў Жыварада Смільковіча Ганаровым консулам у Беларусі. У афіцыйным адказе МЗС Сербіі журналістам гаворыцца, што гэта было зроблена "для паляпшэння двухбаковых адносін на ўсіх узроўнях, асабліва шляхам заахвочвання эканамічнага супрацоўніцтва і прыцягнення новых інвестыцый".
Сувязі з Расіяй
Акрамя гэтага, бізнес-інтарэсы ўладальнікаў Riko звязаныя не толькі з Беларуссю, але і з Расіяй. Згодна з мытнымі звесткамі, у 2023 годзе даччыная беларуская кампанія Riko "Рыка — Тэхцэнтр" паставіла расійскай кампаніі "АўтаВАЗ" кампаненты для мадэрнізацыі вертыкальна-фрэзернага станка на агульную суму звыш 120 тысяч долараў.
Сярод іх былі і заходнія кампаненты, якія ЕС забараніў прадаваць у Беларусь і Расію яшчэ вясной 2022 года. Важна адзначыць, што расійская фірма з кастрычніка 2022-га знаходзіцца пад санкцыямі Украіны, а з 2023-га — пад санкцыямі ЗША.
"Як бачым, кампанія Riko і яе ўладальнікі дзесяцігоддзямі вядуць свой бізнес у Беларусі, выконваючы шматмільённыя заказы. Для атрымання звышпрыбытковых падрадаў яны даюць беларускім чыноўнікам хабары, але адказнасці за гэта не нясуць. Такое становішча спраў забяспечваюць трывалыя сувязі з чальцамі сям'і Лукашэнкі. Не грэбуюць дзеля заробку славенскія бізнесмены і пастаўкамі ў Расію пасля пачатку вайны", — прыходзяць да высновы журналісты.
