"Злое месца для злых людзей": расказ супрацоўніцы мінскага рэстарана "Фальконэ"

У пачатку студзеня закрыўся Falcone — адзін з самых дарагіх і прэстыжных рэстаранаў Мінска.

Акрамя дарагіх страў рэстаран праславіўся скандальным палітычным рэнамэ. Яго ўладальнікам быў польскі бізнесовец Вітальд Карчэўскі, звязаны з Аляксандрам Зінгманам — чалавекам з атачэння Віктара Шэймана і Аляксандра Лукашэнкі.

Што з сябе ўяўляў рэстаран? Як там усё было ўладкавана і якія панавалі норавы? Пра гэта Еўрарадыё расказала супрацоўніца, якая працавала там год у першай палове 2010-х — у момант з'яўлення зорнага шэфа Дамініка Акампора.

Дзеля бяспекі некаторыя дэталі гісторыі і асабістыя звесткі суразмоўніцы ананімізаваныя.

"Выдаткаваць шмат грошай і ад гэтага кайфануць"

— "Фальконэ" быў самы дарагі рэстаран у Мінску на той момант, за талерку супу там можна было заплаціць 50-60 долараў. Цэны былі моцна вышэйшыя адносна іншых устаноў, а стравы гатаваліся з інгрэдыентаў, якія не растуць і не жывуць на тэрыторыі Беларусі.

Ежа там была якасная — завозілі сапраўды адборныя прадукты. Але часам "прастрэльвала" нізкая культура абслугоўвання. Напрыклад, суп з індычкі, якую мусілі прывозіць з Францыі, гатавалі цалкам спакойна з беларускіх курэй, якія купляліся ў "Кароне". Гэта не было нормай, але і адзінкавым выпадкам такое не назавеш — перыядычна "прастрэльвала".

"Фальконэ" быў месцам, куды ішлі не па кулінарны досвед, а па паказушны статус і раскошу, дзе можна выдаткаваць шмат грошай і ад гэтага кайфануць. Ён стартаваў на фоне эканамічнага росту ў краіне, калі пачалі з'яўляцца людзі з грашыма і ім трэба было месца, каб адчуць сябе іншымі, багатымі. Мне здаецца, што яны да канца не змаглі выбрацца з фармату абслугоўвання алігархаў у самым карыкатурным выглядзе, як гэты паказваюць комікі з Расіі ці Украіны.

Меню абнаўлялася досыць часта, ежа сапраўды была смачнай. Персанал ежу зрэдку каштаваў, былі тэстынгі, але агульная цана была завышаная — у 3-4 разы ў параўнанні з проста добрай і дарагой мінскай установай.

"Вельмі разумны, жорсткі, агідны ў зносінах чалавек"

— У рэстаран я трапіла па абвестцы. Мяне інтэрв'юяваў дырэктар, але пагутарыць паспела ў прынцыпе з усімі — іншымі афіцыянтамі, італьянскім шэф-поварам і беларускім су-шэфам, з усімі адміністратарамі. Наогул з усімі ва ўладнай вертыкалі, аж да Зінгмана. 

У "Фальконэ" дзейнічала жорсткая вертыкаль падпарадкавання. Гэтая сістэма кіравання шмат дзе сустракаецца ў асобных прыватных кампаніях, адкрытых у 90-х і 00-х, і ў сённяшніх дзяржструктурах. Такая стандартная патрыярхальная іерархія, калі ў цябе ёсць ніжні і верхні ўзровень.

На самай вяршыні пірамідкі кароль — Зінгман — і людзі, якія вакол яго круцяцца. А ніжэй за цябе — афіцыянты, нейкая абслуга, пасудамыйкі, прыбіральшчыцы. Яны былі як функцыя — іх ніхто не заўважаў, з імі наогул не размаўлялі тыя людзі, якія былі вышэйшыя рангам.

І вось гэтая вертыкаль была самага агіднага капіталістычнага выгляду, як у "Нязнайку на Месяцы". Калі ў нас ёсць 5-7 прыступак ад самага нізу да верху, то людзі, якія стаяць вышэй, усяляк штурхаюць і зневажаюць тых, што ніжэй.

Гэта было агідна. Такі стыль адносін задаваўся паўсюдна — кухары штурхалі афіцыянтаў, су-шэф штурхаў кухараў, шэф штурхаў су-шэфа і былі пэўныя субардынацыйныя адносіны паміж Зінгманам і шэфам.      

Ёсць адчуванне, што шэф-кухара Дамініка Акампора спецыяльна выбіралі пад такія ўмовы. Бо гэта быў вельмі разумны, жорсткі, агідны ў зносінах чалавек. Перад людзьмі ніжэйшымі на прыступку ад яго ён зусім не саромеўся, не лічыў патрэбным нешта ўдаваць.

Ён дачыняўся з калектывам як з абслугай — і імгненна пераключаўся, як прафесійны акцёр, у размове з Зінгманам: кланяўся, залагоджваў яго, усміхаўся, стараўся дагадзіць.

Праяўляліся тыповыя паводзіны чалавека, які сам быў абслугай, але выбіўся на самы верх соцыуму. І імгненна з яго гэта спадала, калі не трэба было нешта ўдаваць, калі перад ім стаяў чалавек, якога ён не лічыў кімсьці значным.

Ён адразу адкрываўся, расказваў, як спаў з секс-працаўніцамі, нюхаў какаін, патрабаваў яму купіць травы. Ніхто яму ў гэтым не мог дапамагчы, але ён мог прыйсці і спытаць нешта такое ў калектыву.

Такога злога аўтарытарызму ні ў адной арганізацыі я больш не бачыла. Там усё іскрылася ад нейкіх падвойных сэнсаў, агрэсіі.

"Ён — абсалютная акула, без маральнага базісу"

— З самім Зінгманам зносін было мала. Па існай вертыкалі да яго было дастукацца складана, атрымлівалася далёка не заўсёды. І афіцыянты, якія з ім ўзаемадзейнічалі, мелі дакладныя інструкцыі, як з ім трымацца — што чалавек любіць, як варта звяртацца.

Было відавочна, што ён — абсалютная акула, без маральнага базісу, што жыве і плавае ў зусім іншай вадзе, чым звычайныя людзі. Што прымае рашэнні, не абапіраючыся ні на якую маральную рамку.

Мне здаецца, у яго былі такія вочы і ён так сябе паводзіў, што для яго звольніць чалавека або забіць было абсалютна раўназначныя рэчы. Чалавек лічыў сябе абсалютна асобным ад соцыуму і такім чынам паводзіўся. 

Зінгман вельмі разумны і злы, але пры гэтым вельмі няшчасны. Такія людзі проста не могуць быць шчаслівымі — яны не вольныя, яны замкнёныя ў сваім амплуа важнай персоны і павінны ўвесь час даказваць сваё статус-кво.

"Злое месца для злых людзей"

 — Я прапрацавала там толькі год, бо з гледзішча вечнасці ніякія грошы не вартыя рэпутацыі, імя і няма каго кампрамісу са злом, колькі б табе ні плацілі. Пры гэтым у рэстаране плацілі зусім звычайны заробак, там не было нейкіх неймаверных грошай.

Не было такога, што ў цябе цэны ў чатыры разы адрозніваюцца ад звычайнага рэстарана і табе плацяць у пяць разоў больш — гэта не тая сітуацыя. Плацілі добры заробак па тых часах, натуральна, былі чаявыя ў афіцыянтаў і яны маглі быць вельмі высокія. Але гісторыя не пра гэта.

Пакуль у Мінску ў той момант развівалася правільная карпаратыўная культура, з'яўляліся кампаніі з новым бачаннем і падыходам, з нейкай мерытакратыяй, якая ўсталёўвала цябе ў гэтай сістэме як раўнапраўнага чалавека і калектыў — як супольнасць раўнапраўных людзей, то там было стаўленне да чалавека як да гаўна.

Таму ніякі заробак гэтага купіць не можа. І гэта адчувалася — людзі былі досыць нервовыя. А тыя, хто прыходзіў, бачыў, што адбываецца, і заставаўся, набывалі ўсе гэтыя негатыўныя рысы: злосць, падазронасць, інтрыганства. Быў поўны пакет нездаровага калектыву, плюс яшчэ пэўная элітнасць і напышлівасць не дадавалі здароўя да агульнага стану і толькі пагаршалі яго.  

Тое, што "Фальконэ" звязаны з польскім палітыкам, я не ведала.

Што тычыцца важнай кліентуры, то я старалася яе не заўважаць. У рэстаран наведвала розная публіка. І вельмі шмат людзей хацелі заставацца ананімнымі.

Праз гэтую ўстанову прайшло мноства розных людзей у афіцыйных і напаўафіцыйных статусах. Гэта той узровень, які табе не патрэбны, калі ты ў гэтых пластах не круцішся, то лепш іх пазбягаць, таму тут без каментароў.

Тое, што рэстаран закрыўся, мяне ніяк не кранае. Здох — ды і хер з ім. Будзе новае месца з элітнымі прастытуткамі і дэпутатамі. Гэта наогул нічога не мяняе. З'явіцца новае злое месца для злых людзей.