Ці парушае продаж доступу да інтэрнэт-базы законаў Указ №60?
Дзяржаўныя органы і арганізацыі не маюць права патрабаваць плату за доступ да інфармацыі, размешчанай на іх сайтах. Але “за зручнасць трэба плаціць”.
31 кастрычніка запрацавала новая версія Нацыянальнага прававога інтэрнэт-партала pravo.by. У той жа час Нацыянальны цэнтр прававой інфармацыі (НЦПІ) паведаміў, што праз месяц — з 1 снежня — доступ да эталоннага банка дадзеных, які таксама месціцца на сайце pravo.by, зробіцца платным.
“Вось друкуюцца ў газетах тыя ці іншыя нарматыўныя, прававыя акты. Каб іх прачытаць, вы газету набываеце, плаціце за яе грошы? Вось. І ў нас таксама працуюць людзі. Апрацоўваюць інфармацыю, вычытваюць, публікуюць. І за рэсурсы трэба плаціць”, — тлумачаць Еўрарадыё ў аддзеле вядзення інтэрнэт-рэсурсаў НЦПІ.
Пры гэтым да тэкстаў усіх прававых актаў, апублікаваных у электроннай версіі “Нацыянальнага рэестра прававых актаў Рэспублікі Беларусь”, праз pravo.by захаваецца бясплатны доступ. Што праўда, іх пошук крыху ўскладніўся: на тое, каб знайсці закон, Еўрарадыё спатрэбілася паслядоўна адкрыць 5 (!) старонак сайта pravo.by. Што праўда, праз Google закон можна знайсці прасцей.
Яшчэ адна праблема бясплатнага доступу: змены, што ўносіліся ў законы, давядзецца адсочваць асобна. Натуральна, у Нацыянальным рэестры зыходныя версіі дакументаў і наступныя змены друкуюцца ў розных нумарах.
“За зручнасць трэба плаціць, — кажа начальнік упраўлення распаўсюду прававой інфармацыі НЦПІ Андрэй Раманаў. — Але на сайце створаная сістэма пошуку, якая дазваляе добра зарыентавацца, калі, куды і якія папраўкі ўносіліся. Да таго ж, самастойна разбіраючыся ў гісторыі змянення заканадаўчых актаў, можна заўважыць нешта цікавае, на што раней чалавек увагі не звяртаў”.
Паводле словаў Андрэя Раманава, платны доступ да тэксту патрэбнага закона можна будзе атрымаць за лічаныя хвіліны.
“Аплаціць паслугу “Эталон-Online” можна праз сістэму Easypay, якая дзейнічае толькі на тэрыторыі Беларусі. Можна праз Webmoney і з-за межаў нашай краіны, прычым прадугледжаная сістэма канвертацыі грашовых сродкаў. Рэалізаваная магчымасць аплаты праз сістэму “ЕРИП” [Адзіная разлікова-інфармацыйная прастора. — Заўв. Еўрарадыё], то бок — з кожнага банкаўскага тэрмінала. Можна нават праз SMS аплаціць”, — працягвае ён.
Кошт пытання — 3500 рублёў у дзень. З аднаго боку — танней, чым праехаць у мінскай маршрутцы. Калі чалавек цікавіцца законам не з пустога блюзнерства, гэтыя грошы не будуць для яго праблемай. З іншага — тэксты законаў час ад часу патрэбныя студэнтам для працы над курсавымі і дыпломнымі. А на 10 з паловай тысяч (кошт трохдзённага карыстання эталонным банкам) ужо можна пад’есці ў студэнцкай сталоўцы….
Еўрарадыё паставіла за мэту разабрацца, на якой падставе Нацыянальны цэнтр прававой інфармацыі вырашыў гандляваць доступам да законаў.
“Згодна з артыкулам 8 “Закона аб аўтарскім праве і сумежных правах”, не з’яўляюцца аб’ектамі аўтарскага права афіцыйныя дакументы. І далей у дужках: законы, судовыя рашэнні і іншыя тэксты заканадаўчага, адміністратыўнага ці судовага характару”,— тлумачаць Еўрарадыё ў Нацыянальным цэнтры інтэлектуальнай уласнасці. Але дадаюць, што інфармацыя можа мець розныя статусы ў залежнасці ад таго, якое заканадаўства ўжываецца.
Напрыклад, з пункту гледжання Указа №712 ад 30 снежня 2010 года “Аб удасканаленні дзяржаўнай сістэмы прававой інфармацыі Рэспублікі Беларусь”, “арганізацыі і індывідуальныя прадпрымальнікі могуць ажыццяўляць дзейнасць па распаўсюдзе прававой інфармацыі пры ўмове заключэння з Нацыянальным цэнтрам прававой інфармацыі дамовы...”.
Указ не датычыцца фізічных асобаў. Звычайны чалавек можа змясціць тэкст закона ў сваім блогу ці на асабістым інтэрнэт-сайце, не баючыся непрыемных наступстваў.
Ёсць яшчэ Указ прэзідэнта №60 ад 1 лютага 2010 года. Цытата: “Доступ да інфармацыі, размешчанай на інтэрнэт-сайтах дзяржаўных органаў і арганізацый <…> з’яўляецца свабодным. Дзяржаўныя органы і арганізацыі не маюць права патрабаваць плату за доступ да дадзенай інфармацыі”.
“Звярніце ўвагу: доступ да прававой інфармацыі мы даем праз паслугу. І калі вы пяройдзеце да гэтай паслугі — паглядзіце, які там адрас інтэрнэт-старонкі. Ніякіх супярэчнасцяў няма”, — заўважае на гэты конт Андрэй Раманаў.
Сапраўды, пры пошуку праз “Эталон-Online” мы пяройдзем на сайт www.etalonline.by. Менавіта праца з ім з 1 снежня будзе платнай. Але хіба гэты сайт не з’яўляецца інтэрнэт-сайтам дзяржаўнай арганізацыі — Нацыянальнага цэнтра прававой інфармацыі? Мяркуючы па выказванні Андрэя Раманава, у НЦПІ лічаць, што не. Сам жа “Навігатар у свеце права” увогуле не ўтрымлівае ніякіх звестак пра свайго ўладальніка.
(здымак большага памеру даступны тут)
