Чаму расце долар?
Статыстыка біржавых таргоў сведчыць пра тое, што курс мусіць вырасці. Але эксперты раяць пачакаць і не гуляць з банкаўскай сістэмай у “рускую рулетку”.
Амерыканская валюта расце, бо на біржы раптам скончыліся ахвочыя прадаваць яе па нізкім курсе.
“Зараз усе чакаюць, што і куды павернецца. Зараз місія МВФ працуе. Што, куды, як… Пытанні вылучэння крэдытаў нашай краіне дагэтуль не вырашаныя. Стаўка рэфінансавання спынілася на 30%, хаця ўжо агучаныя прагнозы па гадавой інфляцыі ў 100%. Таму шмат хто вырашыў пачакаць. А чаму вырасла колькасць заявак на набыццё валюты? Натуральна, калі курс развярнуўся, усе пачалі пакупаць, каб паспець да таго, як ён вырасце!” — распавядаюць Еўрарадыё ў казначэйстве аднаго з камерцыйных банкаў.
Яшчэ 5 кастрычніка сітуацыя на біржы выглядала нармальнай. Пры попыце ў 35,8 мільёнаў долараў прапанова склала больш за 40 мільёнаў. На наступны дзень усё перагарнулася дагары нагамі: попыт павялічыўся, а прапанова ўпала ў 6 разоў - да $6,5 млн.! 7 кастрычніка біржа крыху збалансавалася, але попыт усё роўна перабольшыў прапанову. На гэты раз, праўда, не ў 6, а толькі ў 2 разы.
Для таго, каб даведацца, ці працягне долар умацоўвацца на наступным тыдні, неабходна зразумець, чаму так упала прапанова, і як працуе біржа.
“Прапанова знізілася ў шмат разоў, — па просьбе Еўрарадыё аналізуюць біржавую статыстыку супрацоўнікі іншага банка, якія таксама папрасілі не называць яго. — Але гэта не азначае, што больш прапановы няма. Яна ёсць, але прадаваць долары хочуць, напрыклад, па 8 тысяч [рублёў за долар. — Заўв. Еўрарадыё]. І таму гэтыя заяўкі ёсць толькі віртуальна. А ў таргах яны будуць удзельнічаць толькі тады, калі курс дойдзе да 8 тысяч. А калі курс да гэтай адзнакі не ўздымецца — вы гэтую прапанову ў статыстыцы не ўбачыце”.
Так працуе беларуская біржа. Кожны дзень таргі пачынаюцца з курса, усталяванага напярэдадні. Да пачатку таргоў банкі збіраюць са сваіх кліентаў заяўкі на продаж ці набыццё валюты. І выстаўляюць на таргі толькі тыя заяўкі, якія адпавядаюць сітуацыі. Набыць долары можна па тым курсе, з якога пачынаюцца таргі, і даражэй; прадаць — па тым курсе, з якога пачынаюцца таргі, і танней. Таксама выстаўляюцца тыя заяўкі, у якіх кліенты банкаў згодныя купіць ці прадаць валюту па біржавым курсе, незалежна ад таго, на якой адзнацы ён спыніцца ў канцы таргоў.
“Пачынаюцца таргі. На саму біржу ў нас ходзяць няшмат, таму звычайна ўсе сядзяць у сябе за камп’ютарамі і слухаюць у навушнік вядучую таргоў. І дзейнічаюць у залежнасці ад таго, што яна там прапануе. І вось вядучая кажа: розніца адмоўная, мы падвышаем курс з такім-та крокам. Нехта пачынае здымаць заяўкі на попыт. А нехта ў момант, калі курс задавальняе ці кліента, ці банк, пачынае дадаваць заяўкі на прапанову”.
Калі курс на біржы “перарастае” той курс, па якім кліент банка хоча набыць долары, яго заяўка з таргоў здымаецца. У выніку аб’ём здзелак на біржы апошнім часам быў нашмат меншы за папярэдні попыт, а долар за чацвер-пятніцу вырас на 310 рублёў. Цікава, як жа ў Нацбанка атрымлівалася не дапусціць такой сітуацыі цягам папярэдніх 2 тыдняў працы дадатковай сесіі?
“Чуткі былі, што з пачаткам другой сесіі была [ад Нацыянальнага банка. — Заўв. Еўрарадыё] рэкамендацыя экспарцёрам актыўна прадаваць сваю валюту, каб курс не вельмі пайшоў угару. А імпарцёрам, наадварот, раілі не спяшацца набываць валюту”, — паведамляе крыніца Еўрарадыё ў банкаўскай сферы. І дадае, што рана ці позна “свабодныя” долары ў экспарцёраў мусілі скончыцца.
Дапамагалі Нацбанку і камерцыйныя банкі. З 14 верасня яны праз абменнікі набывалі ў людзей долары па курсе, ніжэйшым за біржавы, і прадавалі іх на біржы. Але да курса ў 7200 рублёў за долар людзі аказаліся негатовыя, і рака долараў, якая цякла ў абменнікі, высахла. Адпаведна, зменшылася і прапанова на біржы.
Ужо 3 кастрычніка Надзея Ермакова заявіла, што ў хуткім часе Нацбанк пяройдзе да валютных інтэрвенцый. Гэта значыць, што дадатковую сесію біржы будуць стрымліваць, прадаючы долары з золатавалютных рэзерваў.
А на дакладзе ў прэзідэнта старшыня Нацбанка прызналася, што першая такая інтэрвенцыя была праведзеная 6 кастрычніка — акурат тады, калі долар вырас на 200 рублёў. Атрымліваецца, валютнае ўліванне на біржу не дапамагло стрымаць курс? “Сітуацыя насамрэч непрадказальная. Гэта як “руская рулетка”, — адмаўляюцца каментаваць падзеі на біржы ў яшчэ адным камерцыйным банку.
Пра тое, што ў панядзелак нас чакае скачок курса долара, больш-менш упэўнена не сказаў ніводны з суразмоўцаў Еўрарадыё. Але шмат хто кажа пра такія чаканні з боку прадпрыемстваў. Таму на рост прапановы з камерцыйнага сектара Нацбанку спадзявацца не даводзіцца. З іншага боку, прадпрыемствы будуць спяшацца набыць долар напачатку яго росту, фарміруючы на біржы высокі попыт. Таму курс долара на дадатковай сесіі, хутчэй за ўсё, будзе расці. У выніку, вырастуць курсы і ў абменніках.
Што ў гэтай сітуацыі рабіць людзям? “Я фізічным асобам зараз параіў бы пачакаць, калі ёсць такая магчымасць”, — працягвае суразмоўца Еўрарадыё. Мы далучаемся да гэтых пажаданняў. Добрых і спакойных выходных!
