Каб атрымаць крэдыт МВФ, беларускім уладам трэба набрацца рашучасці

Падчас працы ў Мінску місія Міжнароднага валютнага фонду вызначыла, што менавіта справакавала крызіс, які з сакавіка страсае беларускую эканоміку. На яе думку, гэта танныя крэдыты і высокі заробак. Распавядае кіраўнік місіі МВФ у Беларусі Крыс Джарвіс:

“Крыніцы гэтага крызісу ляжаць у залішнім павелічэнні аб’ёмаў крэдытавання і падвышэнні аплаты працы да такога ўзроўню, што эканоміка папросту не магла сабе гэтага больш дазволіць”.

Тут самы час нагадаць, што ўвесь 2010 год Нацбанк рабіў крэдыты ўсё больш і больш таннымі, зніжаючы стаўку рэфінансавання з 13,5% у студзені да 10,5% у верасні. На гэтым фоне ў 2010 годзе тройчы падвышалася тарыфная стаўка першага разраду: з 81 тысячы ў студзені да 118 ў лістападзе. Сумарна заробкі бюджэтнікаў з пачатку 2010 года ўзраслі на 45%.

Выходзіць з крызісу трэба менавіта праз рашэнне праблем з крэдытамі і заробкамі, мяркуюць у місіі МВФ. І прапануюць беларускім уладам “шэраг варыянтаў эканамічнай палітыкі”:

Крыс Джарвіс: “Нацбанку трэба абмежаваць грашовую і крэдытную эмісію. Гэта азначае, што трэба скараціць аб’ёмы крэдытавання ў межах дзяржаўных праграм, а таксама падвысіць працэнтныя стаўкі, каб яны перавышалі ўзровень інфляцыі. Тады людзі будуць упэўненыя, што іх ўклады не пацерпяць.

Наступнае: трэба скараціць бюджэтны дэфіцыт і выйсці на бездэфіцытны бюджэт, а таксама не дапусціць падвышэння заробкаў сёлета. Указанне не падвышаць заробкі трэба даць дзяржаўным прадпрыемствам”.

Эксперты МВФ не пакінулі без увагі і сітуацыю на валютным рынку:

Крыс Джарвіс: “Рынак абмену валюты не працуе. Рэкамендуем перайсці на рэжым плаваючага абменнага курсу. Такім чынам, абменны курс будзе ўсталёўвацца пад уздзеяннем рыначных сіл. Будзе свабоднае ўтварэнне курсу як на міжбанкаўскім рынку, так і на рынку наяўнай валюты”.

Нескладана заўважыць, што нічога прынцыпова новага эксперты МВФ сёлета Беларусі не прапанавалі. Але незалежны аналітык Сяргей Чалы мяркуе, што гэта цалкам нармальна:

Сяргей Чалы: “Пра прычыны таго, што адбылося, нічога новага яны назваць і не маглі, бо дыягназ нам паставілі ўжо даўно. Натуральна, і гэтыя рэцэпты выхаду гучаць ужо не ў першы раз. Але галоўнае тут іншае: цяпер гаворка ідзе не пра праграму stand-by, не пра кароткачасовую макрастабілізацыю. А пра праграму больш доўгую і грунтоўную”.

Шмат кіраўнік МВФ пра наступны крэдыт для Беларусі казаць не стаў. Затое пералічыў умовы, якія наша краіна павінна выканаць, каб атрымаць крэдыт па лініі фонду:

“Неабходна правесці дадатковае абмеркаванне макраэканамічнай палітыкі, а таксама дамовіцца пра структурныя пераўтварэнні, каб забяспечыць эфектыўнасць прадпрыемстваў і фінансавай сістэмы і у далейшым выйсці на ўстойлівыя і стабільныя тэмпы росту. Самае галоўнае — дзяржаўныя органы мусяць рашуча ісці на макраэканамічныя і структурныя пераўтварэнні. Неабходна ўзгадніць сур’ёзныя меры ў галіне структурных пераўтварэнняў і макраэканамічнай палітыкі, каб дзяржава такім чынам прадэманстравала сваю рашучасць”, — кажа Крыс Джарвіс.

“Асноўны ўпор зроблены на структурныя рэформы. Гэта і ёсць тое новае, што сказалі нам эксперты МВФ. Бо аднымі макрамерамі, макраэканамічнай стабілізацыяй сітуацыю не вырашыць, — каментуе ўмовы, вылучаныя экспертамі МВФ, Сяргей Чалы. — Праз нерэфармаванасць савецкіх прадпрыемстваў любы макраэканамічны баланс рана ці позна будзе парушаны лабістамі з гэтых кампаній, здольнымі выбіваць ільготныя крэдыты і г.д.”

На думку аналітыка, місію МВФ зараз больш цікавіць, ці здольны беларускі ўрад выканаць умовы крэдытавання, і ці ёсць магчымасць пракантраляваць, як наша краіна будзе карыстацца вылучаным крэдытам. “Даць ці не даць грошы – гэта ўжо другаснае пытанне”, — кажа эксперт Еўрарадыё.

Аб’ём магчымай дапамогі ад МВФ цягам апошняга візіту місіі “амаль не абмяркоўвалі”: ён будзе залежаць “ад стану плацёжнага балансу Беларусі, а таксама ад сур’ёзнасці мерапрыемстваў, якія будзе прадугледжваць праграма” — удакладніў Крыс Джарвіс.