Фінскі махляр хаваецца ў Беларусі, ён удзельнічаў у крадзяжы 30 млн еўра

20/05/2025 - 09:40

Новае расследаванне БРЦ у альянсе з чатырма партнёрамі / pixabay.com

У Беларусі хаваецца грамадзянін Фінляндыі Арта Калеві Аўціа, які прычынены да крадзяжу больш за 30 млн еўра з Маладзёжнага фонду. На яго выдадзены ордэр на арышт ад Еўрапола і "чырвонае апавяшчэнне" Інтэрпола.

Падрабязнасці гэтай дэтэктыўнай гісторыі распавядае БРЦ у альянсе з фінскім тэлеканалам Yle, латвійскім выданнем Re:Baltica, літоўскім медыя 15min.lt і пры падтрымцы "Кіберпартызан".

Еўрарадыё падрыхтавала кароткі пераказ расследавання.

Усё пачалося з найбуйнейшай карупцыйнай справы ў гісторыі Фінляндыі, звязанай з Маладзёжным фондам. Гэтая арганізацыя прадастаўляе даступнае жыллё маладым фінам.

У 2016 годзе журналісты высветлілі, што фонд з 2015 года пачаў інвеставаць у элітную нерухомасць за мяжой, у тым ліку ў Эстоніі, выкарыстоўваючы сродкі, часткова атрыманыя ад дзяржавы. Здзелкі праводзіліся праз завышаныя цэны і схемы з даччынымі кампаніямі, у выніку чаго з фонду было выведзена больш за 30 млн еўра.

Адным з ключавых удзельнікаў схемы аказаўся фін Арта Калеві Аўціа, былы член праўлення эстонскай кампаніі Brave Capital. У адрозненні ад іншых фігурантаў справы, ён пазбегнуў суда і з канца 2010-х пражывае ў Мінску.

Жыццё ў Беларусі

У Мінску Аўціа абгрунтаваўся з жонкай — ураджэнкай Беларусі Крысцінай Базылевай, пазней яна стала Крысцінай Аўціа. Яны зарэгістравалі фірму ТАА "Ампліён Траст", якая паказала страты і запазычанасці перад дзяржавай. Аналагічныя кампаніі пад гэтай назвай дзейнічалі і ў Латвіі, дзе партнёры Аўціа вялі бізнес, звязаны з нерухомасцю.

Яго бізнес у краінах Балтыі будаваўся па такой схеме: купля дамоў, высяленне жыхароў пад прэтэкстам аварыйнага стану будынкаў, наступная забудова ўчастка і продаж кватэр па больш высокіх цэнах.

Толькі ў 2019 годзе Аўціа набыў у Рызе нерухомасці амаль на 12 млн еўра. Пры гэтым ён актыўна выкарыстоўваў падкантрольныя фірмы і членаў сваёй сям'і.

Судзімасць і ўхіленне ад правасуддзя

У 2023 годзе суд у Эстоніі прызнаў Арта Аўціа вінаватым ва ўхіленні ад выплаты падаткаў і незаконным захоўванні зброі, уключаючы пісталет з глушыцелем. Ён удзельнічаў у працэсе па відэасувязі з Мінска, спаслаўшыся на немагчымасць прыехаць у Талін. Аўціа згадзіўся на ўмову са следствам, пазбегнуў турэмнага тэрміну і выплаціў зніжаны штраф.

Чаму Аўціа выбраў Беларусь

Беларусь не мае пагаднення аб экстрадыцыі з Фінляндыяй, што робіць яе зручным сховішчам. Па словах экс-сілавіка Уладзіміра Жыгара з ініцыятывы BELPOL, такія людзі, як Аўціа, цікавыя мясцовым спецслужбам.

Ім прапануюць супрацоўніцтва, а ў абмен на недатыкальнасць яны дапамагаюць у пытаннях інвестыцый або ў абыходзе міжнародных санкцый. Чалавек трапляе пад назіранне, затым атрымлівае "прапанову", ад якой не можа адмовіцца.

Тэрмін даўнасці па справе аб крадзяжах з Маладзёжнага фонду ў Фінляндыі заканчваецца ў снежні 2025 года. Пасля гэтага Аўціа, фармальна, зможа вярнуцца дадому без пагрозы арышту.

Цалкам расследаванне чытайце тут.