Грып і коклюш у Беларусі. Ці можна вакцынавацца адразу ад дзвюх хвароб?

14/02/2025 - 21:42

Вакцынацыя ад грыпу досыць эфектыўная і бяспечная

Вакцынацыя ад грыпу досыць эфектыўная і бяспечная / unsplash.com

— Вакцынацыя застаецца эфектыўным і бяспечным спосабам прафілактыкі шматлікіх захворванняў, — нагадвае чытачам сайта Еўрарадыё лекар-педыятр Мая Церакулава. — Праціўнікі прышчэпак — гэта людзі, якія вераць у тэорыі змовы або маюць недастатковае ўяўленне аб сучаснай медыцыне.

У канцы 2024 года Мінздароўя Беларусі падоўжыла кампанію вакцынацыі ад грыпу, спаслаўшыся на рост выпадкаў захворвання ў суседзяў. Толькі ў Польшчы кожны тыдзень медыкі рэгіструюць больш за 50 тысяч новых заражэнняў. Тым часам у Беларусі працягваюць фіксаваць новыя выпадкі захворвання на коклюш. Разам з лекарам разбіраемся, чым небяспечныя абедзве хваробы і ці можна рабіць прышчэпкі ад іх адначасова.

Рызыкі ўскладненняў пры грыпе вельмі вялікія

— Грып, які бушуе ў Еўропе, сёлета больш актыўны, чым у мінулыя гады, — расказвае Мая Церакулава. — Асаблівай смяротнасці ў яго няма, але працяканне хваробы досыць цяжкое. У прынцыпе, гэта тыпова для грыпу.

Прыкметы грыпу — гэта высокая інтаксікацыя, вельмі высокая тэмпература. Падчас хваробы пакутуюць не толькі слізістыя тканкі насаглоткі, але ў тым ліку — нервовыя тканкі.

Цяжкая інтаксікацыя на фоне грыпу можа выклікаць сур'ёзныя ўскладненні, уключаючы пашкоджанне нырак і сэрца. З гэтым пры грыпе часцей за ўсё сутыкаюцца дзеці да шасці гадоў і дарослыя людзі, старэйшыя за шэсцьдзесят. Паколькі рызыка ўскладненняў вельмі высокая, лекары рэкамендуюць вакцынавацца.

Вакцынацыя ад грыпу досыць эфектыўная і бяспечная. Калі ёсць магчымасць, можна вакцынавацца еўрапейскімі чатырохвалентнымі вакцынамі. У расійскай вакцыны эфектыўнасць меншая, яна ўключае ў сябе толькі тры штамы грыпу, колькасць антыгенаў для фармавання імунітэту — ніжэйшая за дозу, якую рэкамендуе СААЗ. Тым не менш, яна гэтак ж сама бяспечная.

Людзям, якія баяцца прышчэпак, трэба разумець, што ў вакцыне не змяшчаецца вірус, якім вы можаце захварэць. У прэпараце — толькі абалонка віруса, якая ўспрымаецца нашым імунітэтам як антыген.
Пасля прышчэпкі імунітэт запамінае гэтую абалонку, і ў наступны раз, калі ў арганізм трапляе вірус у гэткай жа самай абалонцы, ён вельмі хутка рэагуе, прадухіляючы развіццё цяжкага захворвання.
Гэта значыць, не трэба чакаць тры-пяць дзён фармавання імунітэту, каб арганізм пачаў змагацца. Арганізм пачынае змагацца з інфекцыяй адразу.

Лекары-педыятры ў Беларусі бясплатна прапануюць вакцынавацца расійскай вакцынай. І лепш яна, чым ніякай. Калі ёсць магчымасць купіць еўрапейскую вакцыну — добра, купляйце. Ускладненняў і пабочных рэакцый як еўрапейская, так і расійская вакцына не даюць.

Раней людзям, у якіх ёсць алергія на бялок курынага яйка, прапаноўвалі вакцынавацца з асцярогай. Але даследаванні апошніх дваццаці гадоў сведчаць, што значнай рызыкі няма.

Што тычыцца сітуацыі, калі чалавек ужо захварэў на грып — у гэты момант рабіць прышчэпку ўжо няма карысці. Нейкага спецыфічнага лячэння ад грыпу няма: толькі парацэтамол і багатае піццё. Лекары павінны назіраць пацыента на працягу хваробы, каб у яго не развіліся ўскладненні.

Рабіць прышчэпкі ад коклюшу і грыпу ў адзін час цалкам бяспечна

Са студзеня 2025 года ў Беларусі дзейнічае новы Нацыянальны каляндар прышчэпак, у які ўключылі бустарную вакцынацыю супраць коклюшу для шасцігадовых дзяцей. У апошнія гады ў краіне часта назіраюцца ўспышкі гэтага захворвання, асабліва цяжка ад якога пакутуюць менавіта дзеці [падрабязней пра працяканне захворвання Еўрарадыё пісала тут].

— У Савецкім Саюзе ахоп вакцынацыі ад коклюшу быў шырэйшы, чым цяпер, — расказвае Мая Церакулава. — Магчыма, гэта звязанае з тым, што магчымасцяў адмовіцца ад прышчэпак было менш. Сёння многія людзі ўсё яшчэ маюць імунітэт, і коклюш распаўсюджваецца ў выглядзе ўспышак. Калі вялікая колькасць беларусаў будуць адмаўляцца ад вакцынацыі, а імунных людзей стане менш — пачнецца эпідэмія.

Нагадаю, што яшчэ сто гадоў таму кохлік быў адной з асноўных прычын дзіцячай смяротнасці. Цяпер гэта ўжо цяжка ўявіць, але дастаткова пачытаць класічную літаратуру.
Каб не дапусціць эпідэміі, трэба вакцынавацца. Коклюш — гэта кантраляванае захворванне, таму захворванне можна папярэдзіць.

Рабіць прышчэпкі ад коклюшу і грыпу ў адзін час цалкам бяспечна. Вакцына ад грыпу — інактываваная [з нежывымі віруснымі часціцамі, яны выпрацоўваюць абарону, але не выклікаюць хваробу. — Еўрарадыё] і з ёй можна сумяшчаць любыя вакцыны, у прынцыпе. Яна наогул не нясе ніякай рызыкі. Што тычыцца вакцыны ад коклюшу, яе нельга сумяшчаць з вакцынай ад гепатыту Б і поліяміеліту.