Калійны транзіт праз Літву: ці могуць ЗША прымусіць Вільню да саступак?

У канцы лютага прэзідэнт ЗША Дональд Трамп паразважаў, што можа адмяніць санкцыі супраць Расіі. А дзе Расія, там і Беларусь.

Ці можа амерыканскі ўрад адмяніць санкцыі на калійныя ўгнаенні і паўплываць на ўрад Літвы, каб дазволіць іх транзіт? Палітычны аналітык Арцём Шрайбман на стрыме Еўрарадыё выказаўся, што адмена санкцый магла б адбыцца.

“Калі б гэтым займаўся асабіста Трамп, магчыма, і змог бы. Але тут ёсць пытаннечкі, улічваючы, што для Літвы гэта адчувальны момант. І ўжо тры гады таму ледзь літоўскі ўрад не пасыпаўся, бо не маглі дамовіцца, як уводзіць санкцыі на беларускую чыгунку менавіта праз калій.

Калі б Трамп гэтым заняўся, то ў яго ёсць рэсурсы для такой дзейнасці. Але задайце сабе пытанне — ці будзе Трамп гэтым займацца асабіста? Ці яму так важна вызваліць [палітвязня Юрыя] Зянковіча з турмы? Ці будзе ён дзеля гэтага “нахіляць” літоўскі ўрад? І тым больш калі гэтым пытаннем займаецца чыноўнік узроўнем намесніка Марка Рубіа Крыстафер Сміт? <...> Калі вашай праблемай займаецца сярэдні ўзровень бюракратыі, у якой ёсць рычагі ўплыву з вяртаннем амерыканскай амбасады ў Беларусь і адменай пэўных амерыканскіх санкцыяў. Гэта яны могуць забяспечыць”.

Але вось прымусіць літоўцаў адмяніць санкцыі будзе значна складаней.

“А ці могуць яны [амерыканскія дыпламаты. — Еўрарадыё] на пытанні, важныя для Беларусі, а не для ЗША, спрабаваць “прагнуць” літоўскі ўрад? Не думаю, што ў іх ёсць палітычная вага, каб “прагнуць” Літву. Гэта невідавочна для мяне. 

І тут шырокі кантэкст у тым, што Трамп плануе ўвесці тарыфы на Еўрасаюз, і таму іх здольнасці каардынаваць унутраную і знешнюю палітыку будуць яшчэ меншымі. Яны будуць у стане адкрытага гандлёвага канфлікту. Гэта ўсё дысануе з ідэяй, што Літва будзе прыслухоўвацца. 

Але паглядзім. Усё будзе залежаць ад таго, на якім узроўні гэтым зоймуцца ў ЗША. Пакуль гэта не ўзровень Трампа і яго найвышэйшых дарадцаў”.

Шрайбман лічыць, што Трамп мог бы быць зацікаўлены ў адмене санкцый супраць Беларусі, калі ўзнікнуць праблемы з Канадай.

“Трамп плануе ўвесці тарыфы на Канаду. Канада — таксама адзін з пастаўшчыкоў калію, і, можа, ЗША было б цікава атрымліваць угнаенні з іншых тэрыторый. І тут Беларусь можа падставіць плячо. Тады так, тут варта сапраўды прыціскаць урад Літвы, бо тады калій застанецца вельмі дарагім, яго давядзецца везці праз расійскія парты ці праз чыгунку — гэта ўсё вельмі нятанна. 

Я не знаўца калійнага рынку, але выключэнне Беларусі нямоцна паўплывала на сітуацыю з калійнымі ўгнаеннямі ў свеце. Цяпер больш прапановы, чым попыту на яго”, — падсумаваў Шрайбман.