Беларусы таўсцеюць з-за алкаголю, малых даходаў і традыцыйнай кухні

Беларусы самыя тлустыя сярод жыхароў краін СНД і працягваюць тлусцець з кожным годам. Такія высновы рапарту Сусветнай арганізацыі аховы здароўя ААН. Па звестках арганізацыі, двое з трох мужчын і сем з 10 жанчын у Беларусі маюць лішнюю вагу. З іх кожная трэцяя жанчына і кожны шосты мужчына — атлусценне. У Расіі, напрыклад, гэтыя паказчыкі амаль удвая ніжэйшыя. Спецыялісты папярэджваюць, што такімі тэмпамі, прыкладна, праз 15 год беларусы дагоняць амерыканцаў. 

Адной з асноўных прычын атлусцення гарадскіх жыхароў дактары лічаць глабалізацыю харчавання. З росквітам супермаркетаў беларусы пачалі есці паспешліва і тлуста – больш паўфабрыкатаў, замарожанага мяса, кансерваў і салодкага.

Як распавяла Еўрарадыё дыетолаг Іна Ражок, атлусценне таксама звязана з алкагалізмам, беднасцю і паўсядзённай беларускай кухняй:

Іна Ражок: "У алкаголі шмат лішніх калорый, якія некуды павінны адкладвацца. І, натуральна, няправільнае харчаванне: па-першае, шмат ядзім, па-другое, незбалансаваную ежу. Асабліва мы, беларусы, гэтым грашым. Традыцыі беларускай кухні такія, што ў нас шмат тлустага і вугляводнага. Нашы суайчыннікі ў асноўным ядуць бульбу, кашы, макароны, сала, вяндліны. Паглядзіце на нашы прылаўкі - там суцэльныя каўбасы. Традыцыі беларускай кухні пакідаюць след, а з-за эканамічных прычынаў гэта сітуацыя пагаршаецца". 

Па словах спецыяліста, атлусценне ў Беларусі штогод маладзее. 

Іна Ражок: "Кожны год рэгіструецца шмат атлусценняў, каля 3 тысяч чалавек, палова з якіх – дзеці. Але, у прынцыпе, пасля 35 гадоў людзі схільныя да атлусцення больш, таму што ўключаюцца і гарманальныя фактары". 

Нацыянальны Інстытут генетыкі і цыталогіі Акадэміі навук ўжо колькі год спрабуе запусціць праект па барацьбе з атлусценнем, але ён усё яшчэ ў пачатковай стадыі, таму інфармацыю і каментары па ім дзяржаўныя дыетолагі не даюць. Затое распавядаюць, што спадчыннасць атлусцення – з’ява перабольшаная. 

"Ёсць натуральная схільнасць да гэтага, але яна не такая адназначная, – кажа вядучая супрацоўніца Інстытута генетыкі і цыталогіі Ніна Даніленка. – Гэта так званая мультыгенная спадчыннасць, то бок шмат генаў звязаныя з прыкметай атлусцення і паўнаты. Для 25 генаў гэта дакладна даказана, але наогул разглядаюць ледзь не 200 генаў.Праявіцца прыкмета ці не, залежыць ад ладу жыцця, спосабу харчавання, таму сувязь не жорсткая".

З-за асаблівасцей нацыянальнага генатыпу, напрыклад, паўночныя народы, якія ядуць вельмі тлустую ежу, не таўсцеюць. У беларусаў генатып іншы, таму аб'ядацца не варта, адзначае Ніна Даніленка.

Яшчэ адна прычына росту колькасці людзей з лішняй вагой, па словах Іны Ражок, – зніжэнне даходаў. Таўсцее не той, хто шмат есць, а той, хто есць няправільна, спажывае танныя і некарысныя прадукты.

 

Іна Ражок: "Добрыя якасныя прадукты, садавіна, гародніна разнастайныя, а не толькі бульба, буракі і морква – яны шмат каштуюць. Усё ж я думаю, што наш пражытачны мінімум і сярэднестатыстычны даход на душу насельніцтва ніжэй, чым ва Ўкраіне і Расіі".

Да таго ж вельмі часта людзі ядуць, як у апошні раз. Чалавек чакае ад ежы задавальнення, таму з'ядае больш, чым патрабуе яго арганізм. Дарэчы, механізмы залежнасці ў наркаманаў і ў хворых на атлусценне, падобныя. Прычына, па якой людзі злоўжываюць наркотыкамі — вылучэнне мозгам дэфаміну, які з'яўляецца медыятарам шчасця. Калі яго пачынае не хапаць, чалавек павялічвае дозу. Цукар і тлушчы маюць падобны эфект: чым больш спажываеш, тым больш дэфаміну вылучаецца.

 

Каб не набіраць лішнюю вагу, дыетолагі раяць есці рэгулярна, але не пераядаць, пазбягаць паўфабрыкатаў і выпадковых "перакусаў", менш выпіваць і ўжываць разнастайную ежу. А вось галадаць наадварот лекары не рэкамендуюць.

 

"Калі мы змяншаем колькасць ежы, спрабуючы скараціць калорыі, тады парушаецца і спажыванне карысных рэчываў, – тлумачыць Іна Ражок. – У нас народ і так не даядае шмат добрага, вітамінаў, мікраэлементаў, якаснага бялка і клятчаткі, ваду не дапівае, а калі мы яшчэ скароцім і колькасць прадуктаў, якія змяшчаюць гэтыя кампаненты, тады пагоршыцца сітуацыя з дэфіцытам і абмен рэчываў яшчэ больш парушыцца".